Op het voorplat van Broedertwist van R.J. Ellory staat nergens dat het om een 'misdaadroman' of 'thriller' gaat. Steeds vaker verschijnen er romans waarin misdaad wel een rol speelt maar waarin het al lang niet meer gaat over een stereotype speurder die op zoek gaat naar dader en motief. Steeds meer 'literaire schrijvers' vinden dat een verhaal spannend mag zijn en verrassende wendingen mag hebben. Is Het diner van Herman Koch een misdaadroman? Is Het goddelijke monster van Tom Lanoye een misdaadroman? Is Wil van Jeroen Olyslaegers een misdaadroman? Over gruwelijke misdaden en wie ze gepleegd heeft gaat het in al deze boeken.

Aan het label 'literaire misdaadroman' hebben we ook niets meer. Het is veeleer een marketingterm dan een zinnig label om boeken te typeren.

De betere 'misdaadauteurs' diepen de clichés van het genre uit. John Le Carré schrijft pakkende romans die zich allemaal tegen een spionage-achtergrond afspelen. Amerikaanse schrijvers als Michael Connelly, Dennis Lehane, George Pelecanos en Jess Walter doen hetzelfde met de politie- en de detectiveroman. Even gemakkelijk kan ik een lijstje Scandinavische auteurs aanmaken die meer doen dan misdaden ontrafelen, Henning Mankell of Karin Fossum voorop. In hun boeken draait het nog steeds om speurders en een mysterie dat opgelost moet worden, maar wat zij vertellen over de maatschappij en de mensen die zich daarin proberen recht te houden is relevant, verhelderend en vaak heel kritisch.

Beschermengel

Ook R.J. Ellory (51) is een auteur die meer doet dan alleen maar misdaadverhalen modelleren. Hij is Engelsman van geboorte maar Amerikaan in hart en nieren. Hij is de auteur van een dozijn romans die zich steeds in de VS afspelen en waarin de misdadigers en zij die de criminaliteit moeten bestrijden een belangrijke rol spelen. Zo ook in Broedertwist. Daarin komt Henry Quinn in 1972 na drie jaar gevangenis vrij. Met een verdwaalde kogel uit zijn geweer had hij iemand voor het leven verwond. Zijn beschermengel in de gevangenis wordt Evan Riggs, ooit een beroemde countryster die voor moord levenslang kreeg met geen uitzicht op gratie. Riggs vraagt aan Quinn of hij een brief kan bezorgen aan zijn volwassen dochter die hij nooit gezien heeft. Zij verblijft bij zijn broer Carson die sheriff is in een stadje in Texas. Wanneer Quinn daar arriveert is er geen spoor van de dochter te bekennen en Carson wil hem zo snel mogelijk uit het stadje en uit zijn leven.

Vanuit dat gegeven schrijft ­Ellory een prachtig verhaal over familiebanden, vriendschap, wraak, ambitie en de keuzes die een leven bepalen. Het verhaal overspant een paar decennia en Ellory neemt de tijd om de levens van zijn personages uit te diepen. Hij vertelt over de jeugd van de gebroeders Riggs en hoe zij liefdesrivalen werden die streden om de hand van hetzelfde meisje. ­Ellory is een meester in sfeerschepping en weet het landerige bestaan in het landelijke Texas op een beklemmende manier te beschrijven. Ik moest vaak denken aan The last picture show, het meesterwerk van Peter Bogdanovich uit 1971, een film die de kneuterigheid in de VS in de jaren 50 op een briljante manier schetst.

Natuurlijk is in dit verhaal de countrymuziek de soundtrack. Ellory speelt zelf in een groep die The Whiskey Poets heet en muziek maakt die geënt is op de klassieke countryrock.

De kunst van grote literatuur is dat een particulier verhaal in een duidelijke setting universele thema's aansnijdt. Dat doet Ellory met veel bravoure in Broedertwist. De misdaad speelt een rol maar de mensen spelen de hoofdrol. Broedertwist is meeslepend, spannend, diepgravend en prachtig geschreven.

Vertaald door Kris Eikelenboom, De Fontein, 367 blz., 19,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Mockingbird songs'.

Masquer le texte

Als Henry Quinn in 1972 de gevangenis verlaat, heeft hij een brief bij zich om af te geven aan de dochter van zijn celgenoot Evan Riggs. In Riggs' kleine Texaanse geboortestad is de dochter echter nergens te bekennen, maar Quinn ontmoet wel Evan's broer, de sheriff Carson Riggs. In een stad vol intriges en geheimen gaat hij op onderzoek uit. Het verhaal dat zich afspeelt in een overtuigend landelijk Amerika kent twee tijdlijnen. In het heden probeert Quinn de waarheid over Evan's dochter te achterhalen. Hij wordt geholpen door Evie, een jonge vrouw die hij heeft ontmoet. In het verleden wordt het verhaal verteld van de twee broers en wordt duidelijk wat hen uit elkaar dreef. De manier waarop de twee tijdlijnen samenvloeien, is uitstekend gedaan. Enerzijds is het een verhaal over het gebruik en misbruik van macht in een kleine stad, waar de sheriff koning is en anderzijds is het een verhaal van het breken van een gezin en de verschrikkelijke vervreemding van twee broers wiens liefde voor hetzelfde meisje leidt tot tragedie. Ellory (1965) krijgt bijna standaard vijf sterren in de VN Thrillergids. Masquer le texte