Als een roman geënt is op de werkelijkheid en de verteller/protagonist de voornaam van de auteur heeft, dan overstemt de vraag over wat echt is en wat verzonnen makkelijk de rest. Dat Cinderella een verhaal vertelt dat je niet vergeet, draagt daar op het eerste gezicht alleen maar toe bij.

De roman begint waar het gelijknamige sprookje eindigt: op het moment dat het gedaan is met de betovering en niets of niemand nog boven zichzelf kan uitstijgen. De mix van hoerenlopers, maffiosi, hoeren met en zonder krukken, 'nachtslaven' zoals Bijnens hen zo mooi omschrijft, is er één waarvoor clichés als 'rauw', 'goor' en 'portret van de achterzijde van de samenleving' zijn uitgevonden.

Bijnens ontmijnt met stijl de echtheidsvraag waar ramptoeristen op teren. Door zijn verteller continu te doen alluderen op het schrijfproces, laat hij zien dat de echtheid van onze daden verdampt zodra er woorden in het spel zijn. De moeder in het boek is bijvoorbeeld niet altijd tevreden over de manier waarop haar acties op papier reïncarneren, en herinnert haar zoon er herhaaldelijk aan dat hij zonder het leven dat zij leidt weinig te vertellen heeft.

Ze mag dan zijn hoofdleverancier zijn, feit blijft dat Michael die verhalenvracht nog moet vervoeren. Daar zit net de grootste kracht van Cinderella: Bijnens brengt in zijn verteller woorden en ideeën samen die heerlijk dicht tegen elkaar aanschurken. Zijn feeling voor het groteske is grandioos. De dialogen tussen moeder en zoon zijn subliem. Net voor ze samen het hoerenkot De Cinderella overnemen, belt moeder Iris met de mededeling dat ze zich wil ophangen, waarop Michael terugketst: 'Zie eerst dat dat touw u kan dragen. Uw ellende weegt meer dan gij denkt.'

Prins

Cinderella bulkt van de Assepoesters die gered willen worden, en Michael wil een prins zijn voor hen allemaal. Dat hij geen prinsenmateriaal is, blijkt snel, tenzij dan, zoals zijn maker, een prins met woorden.

Zo hard als ze leven in Cinderella, zo hard schrijft Bijnens. De 448 pagina's lijken neergepend door een zestiger die al twee levens heeft geleid. En dat is een compliment.

Op zaterdag 31 oktober van 16 tot 18 uur signeert Michael Bijnens op stand 317.

SOFIE DE SMYTER ■

Masquer le texte

Michael Bijnens (1990) schreef niet alleen een dijk van een openingszin, alles aan zijn eerste hoofdstuk heeft de kracht om een lezer te amuseren en te intrigeren. De kolder met de honden, het kleurrijke karakter van mama Iris en de gecompliceerde relatie met haar zoon: je ziet meteen dat hier een sterk verhaal in zit. Dat dit verhaal gebaseerd is op waargebeurde feiten, legt Bijnens intussen geen windeieren: als enige van deze vier debutanten mocht hij naar de praatshows.

Cinderella is één lange poging om vat te krijgen op het excentrieke personages Iris Vandamme, Bijnens' moeder en hoer van beroep. In dat opzicht is dit boek niet anders dan Tom Lanoyes Sprakeloos of Maarten 't Harts Magdalena - boeken over complexe moeders boeien altijd. We rijden dus mee naar de flat waar Iris zich voor het eerst liet betalen voor seks. We vernemen meer over haar tijd bij de nonnen. En Bijnens vertelt hoe hij en zijn broer van hot naar her verhuisd worden, telkens als hun moeder weer een nieuwe man aan de haak geslagen heeft. Die nieuwe man moet de rol van redder op zich nemen. Totdat, in het heden van de roman, Iris' carrière als hoer op haar laatste benen loopt ('Binnenkort zijt gij voor de venten niet meer appetijtelijk meer en is de spaarpot tussen uw benen volledig verteerd'), en zij besluit dat haar zoon haar moet helpen bij het uitbaten van een nieuw bordeel: de Cinderella.

Onvermijdelijk hangt de schaduw van Dimitri Verhulst over dit boek - in de jaren 1990 imiteerde zowat elke debutant Herman Brusselmans, vandaag is dat Verhulst - maar Bijnens brengt in elk geval een geslaagde nabootsing. En hij voegt dingen van zichzelf toe. De nadruk op onsmakelijkheden, gekruid met spitsvondigheden à la 'de feil van haar zijn': dat is typisch Verhulst. Maar de misantropie en het donkere wereldbeeld ontbreken. Bijnens' verteller is eerder verbaasd en verward. Hoe kan hij zowel zijn eigen als zijn moeders leven in goede banen leiden?

Bijnens doorsnijdt de komedie nu en dan met wat drama, of bedenkingen over figuurlijke vormen van prostitutie, maar snijden doet dit boek uiterst zelden. Amuseren wel, en nog geen klein beetje.

Cinderella.

Atlas Contact, 476 blz., 19,99 euro (e-boek 14,99 euro).

Masquer le texte

Hoerenzoon wordt pooier van zijn moeder. Dat is de korte samenvatting van dit vuistdikke autobiografisch debuut van de Vlaamse acteur/toneelschrijver Michael Bijnens (1990). Er wordt een indringend beeld geschetst van de smoezelige werking van ‘Cinderella’, een bordeel dat min of meer gerund wordt door een getraumatiseerde vrouw en waarin haar op de theaterschool studerende zoon bedrijfsleider is. Prostituees met namen als Evangeline Borderline en Kelly Babouche spelen hun rol. De titels van de delen waaruit de roman is opgebouwd geven richting aan het verhaal: inwijding, demonen, verzet, vlucht en offers. Volgens de auteur gaat het boek vooral over macht: wie is de baas van wie? De roman geeft een inkijkje in de vunzige wereld van hoeren, pooiers en klanten. Drank, drugs en vuige seks krijgen ruim baan in dit met zeer veel vaart en soepel geschreven verhaal, dat alsmaar voort dendert en weliswaar onderhoudend is, maar zich af en toe ook verliest in wel erg veel zijlijntjes (al dan niet met cocaïne) en soms wat warrig en chaotisch is – als het bestaan in een bordeel zelf. Een veelbelovend debuut van een jonge Vlaamse schrijver, dat vanwege het onderwerp nogal wat publiciteit heeft gekregen. Masquer le texte