Er zijn meerdere redenen waarom men een historisch werk, geschreven door voormalig Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Madeleine Albright, ter hand zou nemen. Vooreerst omdat het intellectuele peil van een politiek gezagdrager van dit kaliber de belofte inhoudt van haarscherpe analyses en verrassende, nieuwe inzichten. Daarenboven schept de verwevenheid van de nationale geschiedenis en het verleden van de Körbels (Albright is de naam van haar eerste echtgenoot) de verwachting dat onze kennis van de Tsjecho-Slowaakse geschiedenis vanuit een onontgonnen familiearchief verrijkt zal worden. Zou haar naam geen deuren openen die voor mindere goden doorgaans zorgvuldig gesloten blijven? Tot slot nodigt ook de aangekondigde beschouwende invalshoek de lezer uit tot lectuur: ‘Een centraal thema in dit boek is waarom we de keuzes maken die we maken [...]. Waarom worden sommige mensen alleen maar sterker als ze tegenwind ervaren, terwijl anderen de moed al snel laten zakken?’.
Laten we eerlijk zijn: Praagse winter is een goed geschreven en onderhoudend historisch werk; voor wie niet vertrouwd is met de geschiedenis van Midden-Europa in de behandelde periode (1937-1948) is het zelfs een uitstekende introductie. Maar verrassend of vernieuwend is het boek geenszins. De lange voorgeschiedenis van Tsjecho-Slowakije, de stapsgewijze verknechting ervan door het Derde Rijk, de calvarietocht door de oorlogsjaren en de naoorlogse machtsovername door de communisten werden elders al uitvoerig beschreven. De 342 voetnoten getuigen van een vrij grote belezenheid van de auteur, maar de meeste citaten werden overgenomen uit secundaire literatuur en zijn dus weinig origineel. De romantische kijk op het land, die de auteur naar eigen zeggen reeds als kind had ontwikkeld, sijpelt ook nu nog door in haar werk, waardoor het objectieve relaas af en toe wat vertroebeld raakt.
In het geheel van het boek speelt de familiegeschiedenis een betrekkelijk marginale rol. Weliswaar wordt de rol aangehaald van vader Körbel als medewerker op het Tsjecho-Slowaakse ministerie van Buitenlandse Zaken, als persattaché en ambassadeur in Belgrado, als omroeper bij de Britse radio tijdens de Tweede Wereldoorlog en als vertrouweling van Masaryk in Londen. Tevens komen de eerste herinneringen van Madeleine Albright aan bod, haar kleuter- en kindertijd, en het lot van haar familie in Terezin. Maar slechts 58 voetnoten verwijzen naar bronnen die direct op de Körbels betrekking hebben. Meer concreet gaat het om 24 verschillende documenten, waaronder 9 ongepubliceerde brieven, een handvol toespraken en informele interviews, en enkele gepubliceerde studies en één onuitgegeven manuscript van Madeleines vader (waaruit 25 keer wordt geciteerd). Hoewel sommige passages daardoor een erg persoonlijke toets krijgen, is het archivalische deel te mager om een nieuw licht op de behandelde periode te kunnen werpen.
Het interessantste deel is Albrights reflectie op keuzevrijheid. De auteur looft de keuze om Heydrich te doden, zelfs in het licht van de desastreuze gevolgen; ze erkent de morele dilemma’s waarmee de Joodse raden werden geconfronteerd, maar hekelt vooral diegenen die de kaders hadden gecreëerd waarin dergelijke keuzes gemaakt moesten worden; en ze laat zich weinig begripvol uit over buitenlandse waarnemers die hun eigen programma niet volgden en daardoor hun conclusies als propaganda-instrument lieten misbruiken. Vooral het afsluitende hoofdstuk zet aan tot nadenken over vrijheid en verantwoordelijkheid. Wie ernaar streeft, op welk niveau dan ook, zal zich zeker gesteund weten door het citaat van Vaclav Havel: ‘[Sommige mensen willen] de waarheid spreken omdat dat nu eenmaal moet, zonder erover te speculeren of dat ergens toe leidt, morgen, overmorgen of ooit.’
[Fabian Van Samang] Masquer le texte

Toen Madeleine Albright in 1997 minister van Buitenlandse Zaken van de Verenigde Staten werd, werd haar doopceel grondig gelicht. Zij hoorde voor het eerste dat zij joodse voorouders had en een groot deel van haar directe familie in Tsjechoslowakije was omgebracht in de Tweede Wereldoorlog. Ze ging op onderzoek uit naar haar familiegeschiedenis en beschrijft de geschiedenis van haar land van herkomst, de eerste jaren van haar jeugd in Praag, de vlucht naar Engeland, de terugkeer naar Praag en de asielaanvraag voor Amerika. Haar vader werkte in diplomatieke dienst, dus zij heeft als kind presidenten en ministers van dichtbij meegemaakt. Een boek met veel persoonlijke jeugdherinneringen, anekdotes en het wereldtoneel. Ze beschrijft onder meer hoe inspecteurs het concentratiekamp Terezin (Theresienstadt) bezoeken en zich door de nazi's laten misleiden. Een schokkend, persoonlijk en optimistisch boek. Met kaartjes en foto's in zwart-wit, een jaartallenlijst en lijst van personen, eindnoten en een register. Voor een breed publiek. Masquer le texte