Het jongste boek van Wim Hofman, Het Rijk van Heen en Weer, is geschreven op vraag van het Museum van Communicatie in Den Haag, naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling voor kinderen tussen 4 en 12 jaar. Dat dit boek een avonturenverhaal wordt waarin de vorm enerzijds en de fantasie anderzijds een hoofdrol zullen spelen, is van meet af aan duidelijk. Als motto citeert Hofman een vers van de dadaïst Kurt Schwitters ("Kekke pebber kikke pebber / kikke pebber kukke pebber), terwijl de binnenflap wordt opgevrolijkt door bonte kindertekeningen van de meest bizarre wezens, beesten en vaartuigen, volledig in de Cobra-stijl.
Het verhaal zelf opent met een veelbelovende introductie. Vanuit een heerlijk absurde logica wordt uitgelegd hoe hoofdpersonage Fup op de Kinderboerderij terechtkomt. Volledig conform het Hofmansiaanse register is dit een boerderij met in plaats van voor kinderen. Het blijkt een gruwelijke plek onder toezicht van Kiloman, waar kinderen nummers zijn en allerhande vervelende (en vaak nutteloze) klusjes moeten opknappen. Gelukkig wint Fup samen met het weesmeisje Lusje in de Kerstloterij een enkeltje richting Onland.
En zo kunnen de avonturen van het duo beginnen. Fup en Lusje bezoeken een oud weeshuis en een museum, vallen in een afgrond en klimmen er terug uit, belanden op een schip waar het best gezellig is, rijden met een vrachtwagen mee, worden met de Tientrapsraket haast de ruimte ingeschoten door een stelletje duffe wetenschappers, verstoppen zich in een reiskist die hen in een bos brengt, waar ze door een oud vrouwtje worden opgesloten, en komen uiteindelijk via Een of Anderland opnieuw terecht in Onland.
Een fraai parcours, dat wel. Alleen jammer dat dit meteen ook het enige is wat echt gebeurt in dit boek. Voor de rest staan de 124 pagina's waarover Hofman deze magere plot uitspint bol van fantasmatische uitweidingen, associaties of beschrijvingen. Hofman lijkt zo sterk in zijn eigen fantasiewereld te zijn opgegaan, dat hij de verhaallijn ? en dus ook de lezer ? deze keer volledig uit het oog verloren is. Hofmans buitengewone aandacht voor het talige helpt hier ook al niet: zonder houvast zwerf je als lezer wat doelloos heen en weer in een kluwen van klanknabootsingen en -spelletjes (zoals de sterk aan Schwitters appellerende "Lijst van vandaag weg te schieten klanken en woorden"), alliteraties, neologismen, "onzinwoorden" enz.
Natuurlijk is het bijwijlen aangenaam vertoeven in Hofmans absurde universum, waar sciencefiction- en sprookjeselementen vrolijk hand in hand gaan. De kleine Fup die te pas en te onpas zijn Tsjechisch bovenhaalt, is bv. even grappig als ontroerend. Natuurlijk zijn sommige taalvondsten gewoon erg mooi of leuk. Maar dergelijke passages verliezen hun kracht in een verhaal waarvan je je als lezer voortdurend afvraagt waar dit nu eigenlijk naartoe moet. In een interview beschrijft Hofman dit boek als 'postmodern'. Laten we hopen dat hij het bij een volgend verhaal op 'modern' houdt. [Marit Trioen] Hide text

Fup wordt door zijn Vader en Moeder naar de Kinderboerderij gestuurd. Daar zijn nog meer weggestuurde kinderen, onder andere het meisje Lusje. Samen vertrekken ze met een schip en belanden in het wonderlijke Rijk van Heen en Weer. Ze reizen naar landen met namen als Anderland en Huisland waar ze vreemde figuren met vreemde namen ontmoeten. Het is een fantastisch en absurd avontuur. De toon van het verhaal is soms somber, maar de zwarte humor en de wonderlijke figuren maken het ook grappig. Het taalgebruik is speels; de stijl verrassend. De tekeningen zijn van de schrijver zelf. Ze zijn sprookjesachtig en surrealistisch en passen heel goed bij de sfeer van het verhaal. De fijne pentekeningen zijn in zwart-wit en een enkele in kleur. De illustraties op het stevige omslag en op de schutbladen zijn in schildertechniek. Dit op mooi papier gedrukte boek is verschenen naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling in het Museum voor Communicatie. Het ongewone verhaal leent zich goed om voor te lezen aan kinderen vanaf ca. 6 tot 10 jaar. Zelfstandig te lezen voor geoefende lezertjes vanaf ca. 9 jaar. Hide text

Omdat Fup te laat thuiskomt en geen stoel meer te pakken krijgt aan tafel, wordt hij naar de kinderboerderij gestuurd, een soort strafkamp waar kinderen bijvoorbeeld ‘s ochtends spijkers moeten krom slaan om ze ‘s avonds weer recht te slaan. Fup wordt er al snel maatjes met het weesmeisje Lusje en samen met haar wint hij op de kerstloterij een enkele reis naar Onland. En dat is de start van een lange reeks omzwervingen. Het weinige geld dat ze op zak hebben, raken ze in Grensland kwijt om zich de nodige papieren aan te schaffen. Nadien vallen ze in een afgrond, waar een stroompje hen bij de zee en de het vrachtschip van Weeman en Nekkerkamp brengt. Ze monsteren aan en zorgen aan boord voor eten en het bijhouden van het logboek. Samen met de vracht rijden ze mee naar de geheime basis van professor K die hen als proefkonijnen de ruimte in stuurt. En zo gaat het onverminderd door. De reis van Fup en Lusje lijkt een eindeloze droom, waarin realiteit en logica zijn weggevallen, en het ene beeld moeiteloos overvloeit in het andere. Absurditeit voert er de boventoon. Er zit dan ook geen hoogtepunt in het verhaal, het is een stroom van gebeurtenissen naast elkaar die zich afspelen in een onbestemde omgeving en tijd. De personages zijn niet erg uitgewerkt, wat hen overkomt is belangrijker. De stijl is meeslepend, vooral door de absurde humor. De illustraties doen aan Joke van Leeuwen denken, zowel in stijl als in onderwerp: niet alleen beelden van de personages en de omgeving, maar ook briefjes, plannetjes, etc. Het boek werd geschreven op inititaief van het Museum van Communicatie in Den Haag, naar aanleiding van de tentoonstelling 'Het Rijk van Heen en Weer', maar daar wordt verder geen informatie over gegeven.

Hide text