De receptie van Márai's literaire erfenis in ons taalgebied zal bekend wezen. Gloed werd het vertrekpunt van een weergaloze posthume carrière. Op slag raakte de lezer geïmponeerd door deze zo lang miskende stem uit het vooroorlogse Hongarije, die de fascinerende wereld opriep van de Midden-Europese liberale bourgeoisie, die alleen in zijn geschriften nog leefde en na de Eerste Wereldoorlog reddeloos ten onder was gegaan.
Het beeld dat Márai ervan schept in zijn meest autobiografische werk, Bekentenissen van een burger, is overrompelend scherp. Vooral het eerste deel is meesterlijk. Márai vertelt over zijn kinderjaren en jeugd in Kassa (het huidige Ko?ice in Slowakije) in het toenmalige Habsburgse keizerrijk, en over zijn plotse onverklaarbare fugue van huis, wat hem op verbanning naar een harde kostschool in Boedapest komt te staan. Op de publicatie van dit eerste deel in 1934 volgde een proces wegens smaad aan enkele vroegere pedagogen, dat zelfs leidde tot de inbeslagneming van het boek. Vanaf de derde druk (die hier gebruikt werd) werden enkele incriminerende passages verwijderd. In deel twee verhaalt Márai zijn omzwervingen door het Europa van na de Eerste Wereldoorlog, eerst als weinig gemotiveerd student van Leipzig naar Weimar, Frankfurt, Berlijn, Parijs, Florence, Londen en terug naar Hongarije, waar hij nog de dood van zijn vader meemaakte. In deze 'Europese' tijd leefde hij van journalistieke bijdragen aan o.m. de 'Frankfurter Zeitung' (waar toen ook Thomas Mann, Stefan Zweig en Gerhart Hauptmann aan meewerkten) en diverse andere publicaties.
Het boek is prachtig geschreven en bulkt van aforismen en overwegingen, die erom vragen geciteerd te worden. Als lezer laat je je graag meevoeren door die à la Konrád keuvelende stem, de bespiegelingen van een romaneske kosmopoliet, die humor aan melancholie paart en de tendenzen observeert in de maatschappij van toen, die ook nu nog gelden: de stabiliserende waarden van de liberale burgerij, de normen en waarden van de democratie. Het resultaat is een erg mooi boek dat de groei van een trefzeker schrijverschap in beeld brengt. Maar het kent ook zwaktes. Marái's reislust is bijna niet te overtreffen, neurotisch allicht, maar al te gemakkelijk poneert hij ook apodictische uitspraken over het Duitse, Franse of Engelse volkskarakter (genre "In Londen hebben de mensen nooit haast"), die je met verbazing leest. En hoe is het mogelijk dat het opkomende fascisme, waarvan hij in Duitsland en Italië getuige was, hem schijnt te ontgaan? Wat hij over zijn schrijfdrift en over de passie voor het woord zegt, blijft echter indrukwekkend. [Jos Van Damme] Hide text

Sinds de vertaling van 'Gloed' in 2000 staat de herontdekte Hongaarse schrijver en journalist Sándor Márai (1900-1989) in het middelpunt van de belangstelling. In deze in 1935 gepubliceerde roman (feitelijk een autobiografie) beschrijft hij in twee afdelingen zijn leven tot dan toe: vóór de Eerste Wereldoorlog zijn jeugd in het hoogontwikkelde Groot-Hongaarse Rijk (nu Slowakije), erna zijn verblijf in Frankfurt, Parijs en Londen. Beide delen zijn prachtig, het eerste door zijn uiterst gedetailleerde (en sterk door Proust beïnvloede) portret van een oude beschaving die nu voorgoed is verdwenen (opgeslokt eerst door de oorlog, toen door het communisme en ten slotte door de armoede), het tweede door de schets van het koortsachtige interbellum waar het fascisme al begon te broeien (overigens zonder dat Márai hier op ingaat). Beide delen zijn prachtig geschreven (en meer dan uitstekend vertaald) en geven samen een groots portret van de geestelijke ontwikkeling van een jongeman op het schouwtoneel van de laatste fase van een werkelijk belangrijk Europa. Kleine druk. Hide text