Ham

Op het eerste gezicht zou je kunnen stellen dat (Luc) Deflo steeds dezelfde misdaadroman schrijft. Sinds hij in 1999 debuteerde met het intussen ook in het Duits vertaalde Naakte zielen zijn het vooral schizofrenen, psychopaten en andere minder prettig gestoorden die zijn thrillers bevolken. Steevast komt er ook een stevige portie horror en bloed bij kijken.

Toch weet Deflo zich telkens weer te vernieuwen. In elke roman leeft hij zich meer en meer in in de boosaardige geest van zijn zieke helden. Daardoor is hij in Vlaanderen een van de weinige misdaadauteurs die begrip kan opwekken voor compleet verdraaide geesten, meestal het slachtoffer van onverwerkte trauma's waaraan ze zelf maar weinig schuld hebben. Patrick De Bruyn kan dat ook, maar dan op een heel ander vlak. Hij confronteert ons met mensen die, omdat ze maar al te normaal zijn, met de beste bedoelingen de verkeerde dingen doen. En zo al snel niet alleen voor begrip, maar ook voor herkenbaarheid zorgen.

Tegenover de agressie, de complete gevoelloosheid en de horror plaatst Deflo een paar leden van het Mechelse politiekorps, onderzoeksrechter Bosmans en speurder Dirk Deleu. Die laatste krijgt vooral in zijn verhouding met collega Nadia heel menselijke trekjes. Deleu leeft gescheiden, kan zijn eerste vrouw niet vergeten, is bezorgd om zijn kinderen en heeft problemen met het leven dat hij Nadia kan aanbieden. Het kan wat melig klinken, maar zo werkt dat niet bij Deflo. Aan spanning offert hij, gediend door het staccatoritme van zijn zinnen, weinig op.

De situatie waarin we bij het begin van Pitbull belanden, doet aan een klassieker van Patricia Highsmith denken. Net als in het door Hitchcock verfilmde Strangers on a Train ontmoeten twee mannen elkaar die geen enkele band hebben. Beiden hebben redenen om iemand uit de weg te ruimen. Als de ene de moord van de andere pleegt, bestaat er tussen slachtoffer en dader geen enkel verband. Dan is er ook geen enkel motief, dus dit moeten perfecte moorden worden.

Dat is min of meer de overeenkomst die, overgoten met nogal wat alcohol, gesloten wordt tussen Benjamin Delaedt en Pieter Ghekiere. In Mechelen wordt het verminkte lijk van Melody Mutola gevonden. Pieter is zijn belofte nagekomen. Nu is het de beurt aan Benjamin. Maar het loopt verkeerd omdat de politie hem vlug verdenkt van de moord op Melody. Bij Ghekiere, pas ontslagen als manager, slaan de stoppen door. Veel had hij eigenlijk niet nodig. Als kind lag hij een paar uur in een vuilnisbak omdat zijn moeder eerst eten moest koken voor zijn brutale vader. Hij haat zowel zijn vader als zijn moeder, maar heeft een grenzeloze bewondering voor zijn broer, die rechter is geworden. De intelligente Ghekiere speelt als bijtend en verminkend seriemoordenaar het klassieke spelletje met Bosmans en Deleu, die intussen kampt met zijn persoonlijke sores. Pitbull, met zijn trieste personages, dampt van somberheid. Maar ook die zwarte sfeer gebruikt Deflo als perfect spanningselement.

Hide text

De moordenaar van Annick Van Uytsel is volgens mij een psychopaat die maanden, jaren op de loer heeft gelegen

De liefhebbers van de tandem Bosmans en Deleu zullen tevreden zijn. Deflo zet zijn speurders opnieuw aan het werk. 'Soms heb ik even geen zin meer in die jongens en dan kies ik voor een boek dat los staat van mijn Bosmans en Deleu-reeks. Mijn volgende, Lust , is trouwens weer een buitenbeentje. Mijn uitgever is daar niet altijd even blij mee, want die vreest natuurlijk dat mijn publiek zal afhaken als ik te veel verschillende dingen doe. Maar over zoiets valt met mij niet echt te discussiëren. Ik moet gewoon goesting hebben in een boek.'
Als ik het goed begrijp is 'Lust' al af?
Luc Deflo: 'Jazeker, dat is de manier waarop ik werk. Als een boek af is, vind ik dat het beste ter wereld. Daarom gaat het de diepvries in en begin ik aan een ander om het afgeronde boek er zes maanden later weer uit te halen. In mijn schrijfeuforie durf ik nogal zware metaforen te gebruiken en die gaan er na de afkoelingsperiode onverbiddelijk uit.'
In 'Pitbull' draait alles rond een psychopaat die een spelletje speelt met de politie. Heeft Fourniret model gestaan?
'Toch niet. De aanleiding voor Pitbull is een dagboek van een Amerikaanse psychopaat dat ik op de kop heb kunnen tikken. Het verhaal heb ik verzonnen, maar de innerlijke wereld van die man heb ik gebruikt voor mijn personage.'
De psychologie van de dader krijgt doorgaans meer aandacht dan het verhaaltje. Waarom?
'Ik kan best een whodunit schrijven, Lokaas was er trouwens een. Toch spit ik veel liever in de geest van mijn personages en dan is een psychopaat uiteraard een droom. In iedereen zit voor een stuk het egoïsme dat de psychopaat kenmerkt, maar bij de meesten ontspoort dat niet. Waarom het soms wel tot extreme gewelddadigheid leidt, dat interesseert me.'
Ben je er achter wat psychopaten drijft?
'Sommige wetenschappers denken dat er in de hersencellen van psychopaten iets ontbreekt, maar dat is niet bewezen. Feit is wel dat een psychopaat extreem egoïstisch handelt omdat hij elke vorm van empathie mist. Waar hij zijn zinnen op heeft gezet, moét en zál hij krijgen. Bovendien zul je een psychopaat nooit uit de massa halen, het zijn meesters in het spelen van een rolletje.'
Met je jarenlange research voor je boeken; heb je nooit overwogen de politie te adviseren bij echte misdaden?
'Wat moet ik daar gaan vertellen? Ik ben geen criminoloog en ik ken de echte feiten niet. Als ik de dossiers zou mogen inkijken, zou ik misschien wel een theorie kunnen formuleren. Maar zomaar dingen naar voren schuiven zou veel te pijnlijk kunnen uitpakken. Niet dat ik daar nooit over nadenk. Over de zaak-Annick Van Uytsel heb ik lang gediscussieerd met een vriend die psycholoog is. Ze pakken de moordenaar binnen de 14 dagen, zei hij. Ik beweerde dat ze hem nooit zouden pakken. Voorlopig heb ik gelijk. Volgens mij is dat geen lustmoord, maar een psychopaat die het allemaal zorgvuldig heeft beredeneerd en maanden, misschien jaren op de loer heeft gelegen.'
Wanneer je de moorden van jouw Pitbull beschrijft, doe je dat met flink wat details. Waar is dat voor nodig?
'Omdat een moord gruwelijk is en je dat niet moet verdoezelen. Ze hebben me ooit afgeschilderd als een gruwelschrijver en dat is compleet onterecht. Ik doe niet aan gratuit geweld, mijn details helpen je te begrijpen hoe politie en nabestaanden die met de gruwel worden geconfronteerd, reageren.'
Ben je ooit al geschrokken van wat je zelf had geschreven?
'Jazeker, en dat zal ik zeker niet schrappen. (lacht) Ze hebben me al gevraagd of ik zelf een psychopaat ben en dan antwoord ik steevast: minder dan anderen want mijn agressie zit in mijn boeken.'
Ben je ooit gevraagd voor een assisenjury?
'Nee, maar ik zou zeker gaan zetelen. Niet uit burgerlijk plichtsbesef, maar uit pure interesse. Mijn burgerzin is niet zo groot.' (grinnikt)
Een deel van je boek speelt in Matonge, de zwarte wijk van Brussel. Ga je daar dan op onderzoek uit?
'Matonge is mijn biotoop geweest, gezien ik er vlakbij heb gewoond. Bovendien hou ik van de rand van de maatschappij. Veel mensen durven daar 's nachts geen voet te zetten, maar ik zat er in cafeetjes en bars waar geen blanke mens te bekennen valt. Ik zou het niet kunnen beschrijven zonder het geproefd te hebben. Dat kruidt mijn verhaal.'
Lardeer je je boeken ook met verhalen van lezers? Jouw e-mailadres staat tenslotte in je boek.
'Zelden. Ik krijg wel eens mails van mensen die zeggen: Deflo, je moet eens een boek schrijven over wat ik heb meegemaakt met mijn buren. Maar daar begin je beter niet aan. Lezers mailen me vooral om me een schouderklopje te geven en dat doet plezier want schrijven is een eenzame bezigheid. Het zijn trouwens vooral vrouwen die reageren. Zeventig procent van mijn lezers blijkt vrouwelijk te zijn, terwijl ik lang heb gedacht dat ik erg mannelijke boeken schreef.'
Om nog even terug te komen op je volgende, 'Lust'. Zegt de titel waar het over gaat?
'Het wordt een wrange thriller rond overspel, het laatste taboe. Iedereen heeft het er over maar niemand doet het. Daar ga ik dus eens open en bloot over praten, mét alle truken van de foor, gedistilleerd uit de verhalen van echte mensen. Reken maar dat veel vrouwen hun ogen open zullen trekken. Haha! Zo doen ze het! Van nog even snel vijf litertjes gaan tanken en een drupje diesel achter je oor smeren tot de gsm die in het weekend nooit aanstaat.'

Hide text

Pitbull is ondertussen de negende thriller van Luc Deflo. Mechelen blijft tot nader order het actietoneel van de thrillers rond onderzoeksrechter Jos Bosmans en het team van rechercheurs aangevoerd door Dirk Deleu. Actie, spanning en geweld, deze keer veroorzaakt door een bijzonder wreedaardig psychopaat, vormen ook nu de vertrouwde ingrediënten. Deflo's sterkste troef is ontegensprekelijk de manier waarop hij zich weet in te leven in de geesteswereld van een door obsessies getormenteerde man.

Zoals in zijn vorige thrillers laveert Deflo op vakkundige wijze tussen twee gezichtspunten die de intrige vormen. Het meest verrassende is dat van de psychopaat, wiens wreed optreden gelijkenis vertoont met de hardnekkige aanval van een pitbull. De druk van hoge ambtenaren op de speurders, het spoor dat leidt naar een eerste verdachte, de twijfels en onzekerheid wanneer de moordenaar opnieuw toeslaat, doen te veel denken aan zijn vroegere werken en andere thrillers. Goed scoort Deflo evenwel met het portret van Benjamin Delaedt, een op het eerste gezicht modale burger, getekend door een moeilijke jeugd en een liefdeloos huwelijk. Wie de uiteindelijk dader is, blijft tot de ontknoping een raadsel voor de speurders. De lezer is daarentegen wel op de hoogte en het spanningselement van deze thriller zit dan ook voornamelijk in het kat-en-muisspel tussen jager en wild.

Deflo verveelt nooit. Gruwel en actie worden met beeldende kracht opgeroepen en de persoonlijkheidsstructuur van de dader dwingt bewondering af. Een vintage Deflo. [Staf Schoeters] Hide text

Jos Bosmans, Dirk Deleu en Nadia Mendonck staan voor een enorme uitdaging: het rechercheteam moet immers de moordenaar zien te vinden die Mechelen in rep en roer zet. Bij een reeks afschuwwekkende moorden blijft van de lijken niet veel over; bovendien zijn ze met azijn of bleekwater overgoten om sporen te wissen. De beestachtige moordenaar is hen telkens te slim af en speelt een spelletje met hen. De auteur maakt meesterlijk gebruik van wisselende vertelstandpunten. Meer dan eens dwingt hij de lezer om met de moordenaar mee te redeneren, door hem deelgenoot te maken van zijn angsten, twijfels en lugubere plannen, maar ook van zijn woede, genot bij de geweldplegingen en pure waanzin. Daarnaast volgen we de politiemensen in hun wanhopig speurwerk. De stijl is meeslepend en zet aan tot doorlezen, al is het verhaal niet geschikt voor gevoelige lezers. De spannende beschrijving van de geweldplegingen en de psychologie van de dader zijn immers verre van ‘zachtaardig’. De indringende negende roman van de Vlaamse auteur stevent opnieuw af op succes. Paperback met normale druk. Zie ook www.deflo.be. Hide text