Handleidingen voor het opgroeien
Kolet Janssen bracht bij Davidsfonds/infodok al enkele leerrijke informatiefboeken uit, die op een gemakkelijke, maar vooral herkenbare manier de grote 'mysteriën'van het leven blootleggen. Zo besprak ze in haar vorig boek de werking van de hersenen (Mag ik even je hippocampus zien?, 2006) en nu heeft ze het over de verschillen tussen jongens en meisjes. Natuurlijk is 'de andere sekse' voor deze doelgroep (9-tot 15-jarigen) een onderwerp dat hen uitermate boeit en waarover ze alles willen weten. De boeken hebben een samenzweerderige toon en ik moet zeggen dat mijn dochter van 11 ze allebei in een mum van tijd heeft verslonden. De hippe lay-out en de illustraties van Benjamin Leroy (voor het jongensboek) en Sabien Clement (voor het meisjesboek) maken deze boeken al bijzonder. Geen kneuterige verhaaltjes in nette tekstalinea's, maar een tekst met pit in een lay-out die lijkt te bewegen door 'knipsels' met scheve randen, versierd met dwarslijnen of tekstbalken in een andere kleur.
In het deel over de jongenswereld verneemt de lezer alles over de vooroordelen die nog altijd heersen. Vrouwelijke chauffeurs blijken in realiteit niet altijd brokkenpiloten, meisjes zouden een sterkere overlegcultuur hebben, jongens durven hun gevoelens niet goed te tonen. In een volgend hoofdstuk worden 'bepalende factoren' voor het jongensmodel toegelicht, zoals het hormoon 'testosteron' of de rol van de vaderfiguur. Er wordt ook uitgelegd wat homoliefde is. Vervolgens lezen we over de lichaamstaal van jongens én de binnenkant van een jongenshoofd. Jongens zouden slordiger, botter, luier en stoerder zijn. De vooroordelen ljiken nu zelf het overwicht te krijgen. Voor de directere stijl van de mannen wordt verwezen naar het rollenmodel van de oertijd. Tja, ik heb het ook al eerder gelezen, maar dit hoofdstuk brengt toch wel wat zwart/wit-feiten die op weinig gestoeld zijn. Op een heel toegankelijke en spontane manier wordt informatie over de seksualiteit en lichamelijke veranderingen bij puberjongens overgebracht. Maar ook gewone jongensdingen vinden hier een plaatsje: een zakmes, een gameboy, skaten en een BMX horen evenveel bij jongens als die andere moeilijkere, bespreekbare dingen. Heerlijk hoe dit boek daar zo relativerend, maar toch ernstig genoeg mee omspringt. Ten slotte vindt de lezer uitspraken over jongens, die zowel van jongens als meisjes afkomstig zijn.
Het meisjesboek heeft wel een trendy roze flap, maar de dwarse lay-out en gekke figuurtjes die hun lichaamsgrenzen lijken te verkennen, suggereren een minder traditionele inhoud. Het eerste hoofdstuk spint in op de geslachtschromosomen die door de man worden bepaald, op de verschillen tussen mannelijke en vrouwelijke baby's, op hun verschillende kledij. Verder worden de belangrijkste lichamelijke verschillen, eenmaal het jonge meisje begint te puberen, toegelicht. Menopauze, maandstonden en voorbehoedsmiddelen worden uitgelegd, maar ook de verschillen in hersenwerking komen aan bod, net als de seksegebonden factoren in de opvoeding. Stoere jongens en schattige meisjes worden nu eenmaal een beetje 'gekweekt'. Gelukkig bestaan de clichébeelden in werkelijkheid nauwelijks meer. Er wordt ingehaakt op de traditionele studierichtingen en het rollenpatroon, soms nog een vicieuze cirkel. Het hoofdstuk 'Samen sterk' bestudeert vrouwenrelaties, maar ook het vrouwelijke omgaan met macht, geweld tegen vrouwen, enz. In 'Meisjesdingen' worden het eerste behaatje, de groei van de borsten, de menstruatie, het ontharen besproken, maar ook gewone dingen als een lippenstift, damesfiets en de handtas. Het hoofdstuk met uitspraken over meisjes neigt wat naar het 'Flair'-niveau, maar het is ook leuk om in andermans gedachten te grasduinen.
Beide boeken eindigen met 'interactieve pagina's', waarop meisjes of jongens op invulbladen of in tabellen kwijt kunnen wat hun passie is of waaraan ze een hekel hebben, wie hun vrienden zijn, wat ze doen in hun vrije tijd en er is ook een fotopagina voorzien.
Erg leuke boeken die hun doelpubliek niet zullen missen. [Hilde Lauwers] Hide text

Vierkante handleiding (gids) voor jongens, maar ook voor meisjes die iets over jongens willen weten. Op een speelse, relativerende, maar toch ook informatieve manier wordt ingegaan op typische kenmerken van (gemiddelde) jongens: waarin zij verschillen van meisjes, zijn zij anders geboren of worden zij anders gekneed, hun lichaamstaal, hun eigenschappen, hun lichamelijke kenmerken, uitspraken over hen (door jongens en meisjes). De informatie wordt gegeven in korte hoofdstukjes, gedrukt op een eigen achtergrondkleur. Tal van illustraties (pen, inkt, cartoonachtig) wisselen de tekst af en/of vullen die met een knipoog aan. De tekst wordt ook opgefleurd met tal van aardige statements en motto's (bv. "Nogal wat mannen hebben ondertitels nodig om vrouwen te begrijpen" - Verhoeven). Het slothoofdstuk bestaat uit enkele invulpagina's, waaraan jongens zelf invulling kunnen geven. De duidelijke, hoewel algemeen gestelde en bij de meesten vrij bekende informatie, is bedoeld voor jongens (en meisjes) vanaf ca. 11 jaar. Het op stevig papier gedrukte boek is uitnodigend, aardig, informeert en zet aan tot nadenken. Niet uniek, maar zeker de moeite waard van een auteur die al vele uitgaven voor jongeren op haar naam heeft staan. In dezelfde opzet verscheen 'Handleiding voor meisjes'.* Hide text

Kolet Jansen schreef naast een boek voor meisjes, ook een boek voor jongens, een handleiding als het ware, waar je als jongen, maar ook als meisje heel wat uit kan leren over het eigen of het andere geslacht. Anders dan in het meisjesboek begint ze hier niet met een uitgebreide les biologie, een beetje spijtig vind ik, maar krijgen de vier eerste hoofdstukken achtereenvolgens de titels ‘varkentjes en lammetjes’ ‘mannen: anders geboren of anders gekneed?’ 'lichaamstaal’ en ‘ de binnenkant van een jongenshoofd’. Dat gaat gedeeltelijk over biologie, hormonen enzomeer,maar toch vooral over hoe jongens door opvoeding en socialisatie evolueren naar de mannen zoals we die kennen. Dat is dus gedrag overnemen van rolmodellen, lichaamstaal, jongens en wetenschap, typisch jongensgedrag. Ik kan mij niet van de indruk ontdoen dat Kolet Jansen, natuurlijk ook wel een vrouw zijnde, meer sympathie tentoonspreidde voor de meisjes dan voor de jongens. Dat blijkt al uit de ondertiteltjes in verschillende hoofdstukken: slordig, vergeetachtig, lui, één ding tegelijk, hoe botter, hoe liever ... Ze doet wel haar best om ze in hun waarde te laten en haar uitspraken wetenschappelijk te onderbouwen, maar toch. Zoals in het meisjesboek gaat ze daarna wel verder met jongensdingen (penis, erectie, baard in de keel, gel ...) om te eindigen met uitspraken van jongens en meisjes over jongens en een aantal interactieve pagina’s voor eigen gebruik. Ook dit boek is gelardeerd met uitspraken van bekende en minder bekende mensen over mannen. De illustraties zijn wat zwieriger en wilder dan die in het boek voor meisjes, maar ze zijn erg leuk en geven zeker een meerwaarde aan de tekst.

Hide text