Jules Deelder is in Ruisch eens te meer op dreef. De nachtburgemeester van Rotterdam doet zijn reputatie van woordenmitraillette eens te meer alle eer aan. De bundel heeft iets van een overzicht, ook al doordat de verzen alfabetisch zijn geordend. De gedichten in Deelders jongste bundel zijn alle bijzonder retorisch opgebouwd. Vaak bestaan ze uit niet meer dan een reeks nevenschikkingen van woorden die qua betekenis verwant zijn. Dat recept heeft Deelder beroemd gemaakt, vooral dan via zijn legendarische ‘Kutgedicht’ (dat exact biedt wat het zegt). Ook in zijn nieuwste bundel heeft Deelder een aantal dergelijke gedichten opgenomen, waarin vooral wordt opgesomd. Dat leidt uiteraard tot een versnelling van het ritme, maar de meerwaarde op het vlak van de betekenis — laat staan de poëtische waarde — is lang niet altijd even duidelijk. 150 zinnetjes met ‘De dood is hier / De dood is daar / De dood is ver / De dood is na’ zullen zelfs voor veel fervente Deelder-fans wat veel van het goede zijn, tenzij ze door de meester zelf in zijn verpletterende tempo worden afgevuurd. Voor sommige verzen geldt dit nog meer, aangezien hun ‘betekenis’ nog beperkter is. Daartegenover staan echter een aantal gedichten die op papier binnen hun genre ijzersterk zijn en wellicht Deelder-klassiekers zullen worden. De bard heeft zijn metier beslist niet verleerd. Door zijn pathos en zijn onherroepelijke retoriek worden ogenschijnlijk onbelangrijke anekdotes uitvergroot tot haast mythische momenten. Dat begint al met de openingsverzen, waarin een wereld van ‘Berg en dal’ wordt opgeroepen: de bergen staan hier voor de oertijd, een ervaring die in haar grootsheid volstrekt is vergeten. Vederop past Deelder datzelfde principe nog een aantal keren met succes toe. ‘Vaderdag’ portretteert hoe het kind tot zijn verbijstering vaststelt dat zijn vader goedendag zegt tegen een beroemde voetballer, die (nog verrassender) teruggroet: de kinderlijke bewondering wordt hier onnavolgbaar vorm gegeven. Ook de verzen waarin Deelder zich van een meer beschouwende kant toont, met mijmeringen over leven en dood, zijn hard maar tegelijk bijzonder intrigerend. Zij maken van deze Ruisch niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk bij momenten een adembenemende bundel. Een eigenzinnig dichter toont zich hier van zijn eigenzinnige kant.
[Dirk De Geest] Hide text

Jules Deelder (1944) dichter, performer en jazz-dj publiceerde sinds de jaren zestig een groot aantal dicht- en verhalenbundels. Zijn aanpak, stijl, humor en thema’s zijn bekend en in deze jongste bundel wijkt hij daarvan niet af. Meer van het hetzelfde dus, maar in het geval van Deelder is dat een aanbeveling. De dichter ziet wederom kans het alledaagse zo uit te lichten dat het bijzonder wordt. Poëzie met een ongekende vaart –leestekens ontbreken-, eigenwijze associaties en absurde zinswendingen. Bij de langere gedichten wordt de staccato voordracht van de dichter soms node gemist. Deelder is Deelder. In zijn beste werk een briljant dichter, die schaamteloos ontroert op het sentimentele af. Hij komt er mooi mee weg. Een gelukkige Rotterdamse jeugd is een goudmijn voor de dichter.