Geld, de nieuwste Jef Geeraerts:

Mocht het Geeraerts' bedoeling zijn geweest een vernietigend portret te schilderen van het soort snobs dat zich in weelderige villa's verschanst en zich alleen vertoont in de beste restaurants en chicste juwelenwinkels, dan is hem dat prima gelukt. Als je leest hoe CYD zijn lid poedert met een pompon van zwanendons voor hij zijn dagelijkse portie bladgoud verorbert, weet je niet of je moet lachen of huilen. Hetzelfde wanneer CYD zich met zijn al even pompeuze vriend Philippe Gohr aan hun geliefde art de conversation waagt. Wat een oeverloos gewauwel!

Prachtige satire, zou je denken, ware het niet dat Geeraerts iets te graag etaleert hoe mensen als CYD of Pearl, met hun perfecte genen, atletische lijven en onbeperkte financiële middelen, zich ver verheven weten boven het klootjesvolk en zich daar ook naar gedragen.

Je zit je als lezer zo op te winden in deze troep narcisten, dat je bijna zou vergeten dat je een spannende roman noir aan het lezen bent. Nu ja spannend: het verhaal is flinterdun. Johan Cornille, de West-Vlaamse accountant van Diehl - dik, lelijk, aseksueel en gierig, wat had je gedacht - vlucht met een pak geld naar Amerika. CYD en Pearl gaan achter hem aan en pakken de poen terug. Dat is het eigenlijk. De roman moet het vooral hebben van de fatale aantrekkingskracht die de gestoorde Pearl op de anders o zo onverstoorbare Diehl weet uit te oefenen. Een intense evenwichtsoefening die de enige écht pakkende momenten oplevert.

Jammer dat Geeraerts, die met zijn jongste thriller Dossier K. had bewezen nog altijd bij de les te zijn, zich tot deze fletse vingeroefening heeft laten verleiden.  (GeD)

Hide text

Pieter Van In heeft het in de nieuwe Pieter Aspe, Onvoltooid verleden, steeds maar moeilijker. Niet alleen kucht en hoest hij dat het niet mooi meer is, hij begint ook nog aan zijn potentie en viriliteit te twijfelen. Dat belet hem niet meer Duvels dan ooit achterover te slaan, de ene sigaret na de andere aan te steken en ook nog meer te tafelen dan goed is voor zijn taille. Toch zet Aspe er in zijn vijftiende thriller in net geen tien jaar tijd behoorlijk vaart achter. Daarvoor gaat hij weer niet ver van huis: Blankenberge en Brugge blijven de setting van zijn 'Hannelore-saga'. In de kweekvijver van een bekend oesterrestaurant wordt het lijk gevonden van Caroline, een jonge vrouw die met haar vriend op een kampeerplaats in de omgeving verbleef. Is ze verdronken, heeft ze zelfmoord gepleegd of werd ze vermoord? Na wat speurwerk komen Van In en zijn assistent Guido Versavel te weten dat Caroline een flinke dronkemansruzie heeft gehad met haar vriend Koenraad. Caroline was een hitsige, knappe meid die dronken gemakkelijk met iedereen de koffer in dook en bovendien een duistere kroeg met veel neonazi-klanten bezocht. Moet de eventuele dader daar gezocht worden? Dat ze een runentatoeage heeft, wijst alvast in die richting. Maar waarom staat een meisje met racistische denkbeelden op de wachtlijst van een adoptiekantoor dat haar een Chinees kindje heeft beloofd? De zaak wordt nog ingewikkelder als nu net in West-Vlaanderen een extreme moslimorganisatie opduikt die de voorzitter van de Raad voor het Katholieke Onderwijs ontvoert en vermoordt. Omdat hij een tegenstander was van de chador op school?

Pieter Aspe bedacht een mooie plot met een paar scherpe bochten, een bijzonder filmisch einde en een stevige brok actie. Tot twee gijzelingen toe, een ervan zelfs in het kantoor van de Brugse politie. En dan is er natuurlijk nog het privé-leven van de helden in deze romantische, ironische saga. L'Estaminet blijft een vertrouwde locatie, procureur Beekman maakt Van In stikjaloers door met Hannelore te flirten en Van In zelf heeft zin in een derde kind. Op naar de zestiende aflevering dus, beter dan de televisiereeks. Ook al omdat je op het scherm niets merkt van die heerlijke Aspeaanse vergelijkingen. Of wat dacht je van: "Brugge bezoeken en geen rondvaart maken op de grachten is als een boek lezen in een bordeel."

Jef Geeraerts behandelt in Geld bekende thema's: eros, thanatos, genot, eeuwige jeugd, het komende verval. Het boek geeft hij de ondertitel 'roman noir' mee, een nogal algemene literaire term die in Frankrijk voor het eerst gebruikt werd om Engelse 'gothic novels' te omschrijven die vanaf het midden van de achttiende eeuw populair waren. Het waren vaak verhalen met een mix van horror en bovennatuurlijke gebeurtenissen waarin ijdelheid en boosaardigheid de strijd aanbonden met onschuld en deugd. In 1945 bracht de Franse uitgever Gallimard de fameuze 'Série Noire' uit, inpikkend op het succes dat vertalingen van onder meer Faulkner, James M. Cain, Erskine Caldwell voor de oorlog hadden. De reeks bracht werk van de Amerikaanse en de Britse hardboiled school (Chandler, Hammett, Chase), maar ook
vertalingen van de meer pessimistische Jim Thompson. Voor zijn werk werd in het begin van de jaren tachtig de term 'noir' in het Engels voor het eerst gebruikt. Nu is noir vooral van toepassing op crime die pessimistisch, absurd, somber, amoreel, cynisch, complex is. Geld heeft veel van een roman noir, niet alles. Zo is het verhaal in de derde persoon geschreven, terwijl de eerste persoon gebruikelijker is. Maar dat is minder belangrijk dan de personages die we ontmoeten. Ze bevinden zich allen aan de zelfkant van de maatschappij, ze zijn eenzaam en min of meer gestoord. Maar niet prettig. Diehl is een steenrijke gewezen beleggingsadviseur van een jaar of vijftig, een narcist ten top die niets anders te doen heeft dan zijn unieke Thaise kat, twee peperdure auto's en een paard te laten verzorgen. Twee bedienden doen het werk, geld speelt geen rol. Hij doet alles wat maar gek genoeg is om jong te blijven, koopt voor zijn liefjes flats en sportwagens. Op een dag doet de jonge en mooie Pearl haar intrede in zijn villa. Ze is de dochter van zijn intussen overleden lievelingsvriendin die hij nooit is vergeten. Pearl is een verwend modieus nest, dat met een zware motor rijdt, droomt van een Porsche tiencilinder, graag duur eet, diamanten aanbidt en bovendien nog wel een paar louche vriendjes heeft. Het wordt een stormachtige verhouding tussen de oudere man en de jonge vrouw, ook als Diehl van vrienden hoort dat Pearl alle kenmerken vertoont van borderline. Dat is ruwweg een persoonlijkheidsstoornis met symptomen als veel onstabiele relaties, impulsief en onvoorspelbaar gedrag, woede en agressie, onzekerheid, destructiedrang. Maar Carl Yvan Diehl ziet wel andere kwaliteiten. Een instructeur heeft haar niet alleen karate geleerd maar ook "een Aziatische techniek om een orgasme-zonder-ejaculatie te veroorzaken, gewoon door bepaalde spieren van de vagina in een aartsmoeilijk aan te leren ritme samen te trekken en los te laten, wat ze trouwens in aanwezigheid van CYD 'Mongools vogelen' heeft genoemd". Een ander vreemd
personage is de trouwe boekhouder van Diehl, een lachwekkend ventje dat op Campbell soep leeft en in alle stilte zijn baas twee miljoen dollar lichter maakt om in Texas een nieuw leven te beginnen. Van zowat alle personages maakt Geeraerts karikaturen door hun onhebbelijkheden, taal, levensstijl en hun complete gebrek aan ethiek uit te vergroten tot het portret helemaal flou wordt. Heel detaillistisch en met het gebruik van tientallen dure merknamen (en verwijzingen naar Brett Easton Ellis) beschrijft hij vaak als in een vertraagde film wat er gebeurt. Soms irriterend traag en met veel herhalingen, maar vaak poëtisch mooi.

Na zijn indrukwekkende en bekroonde trilogie over Antwerpen tijdens de Napoleontische periode heeft Staf Schoeters inspiratie gevonden in de Groote Oorlog. Ten dele toch. De achterliggende thema's van Belegerd verleden zijn menselijke relaties, de immense invloed van het familieverleden op die relaties en schuldgevoelens. In de zomer van 1998 maakt de jonge Duitse historicus Jörgen op de begraafplaats van Merksem toevallig kennis met Finne, die een wandeling maakt met haar oude vader. Later blijkt dat de twee families elkaar tijdens de Eerste Wereldoorlog min of meer hebben gekend en dat Jörgen opheldering wil over zijn eigen verleden. Jörgen had een Vlaamse grootmoeder die de dochter was van een Antwerpse hoteleigenaar begin van de vorige eeuw. Via de oorlogsdagboeken van de Ierse fotograaf Donald Maupin die Jörgen zowel professioneel als privé leest, belanden we in de periode vóór de oorlog. Maupin brengt ons van het noorden van Frankrijk naar Antwerpen, we maken de belegering van de stad en een stuk van de latere bezetting mee. Intussen heeft de Ier de kleurrijke Amerikaanse oorlogsverslaggever Eugene Rawlins leren kennen. Met hem beleeft hij zijn vuurdoop tijdens de gevechten rond Mons. Tussen Maupin en Rawlins, voor wie de fotograaf intussen werkt, ontstaat een haat-liefdeverhouding. Nog moeilijker wordt de relatie als ze allebei een liaison hebben met Maria, de dochter van de hoteleigenaar in Antwerpen waar ze alletwee verblijven. Als Maria een kind verwacht, is het niet meteen duidelijk van wie. Staf Schoeters heeft het zich voor deze ingenieuze en intelligente historische misdaadroman niet gemakkelijk gemaakt. Als constructie koos hij voor een mooi uitgewerkte raamvertelling waarmee hij een periode van een kleine eeuw overbrugt. Historische figuren en gebeurtenissen wisselen af met romanpersonages die zo raak getypeerd zijn dat ze ook levensecht overkomen. Zo ontmoeten we even Churchill in Antwerpen en lezen we dat de Duitsers met een bombardement vanuit een zeppelin wellicht Koning Albert hebben willen doden. Met veel gevoel voor treffende en soms ontroerende details schrijft Schoeters zowel over moord en diefstal als over controversiële onderwerpen als nationalisme en activisme. Dat hij zijn verhaal bovendien nog tot de laatste bladzijde verrassend spannend houdt, getuigt zowel van vakkennis als talent.

Hide text

Het Magazijn

Jef Geeraerts besteedt veel aandacht aan de research voor zijn boeken. Een wijn die hij beschrijft, is niet zomaar geperst druivensap maar een ,,Corton-Charlemagne 1996 van het Domaine Bonneau de Hartray'' die naar uienschil en frambozen smaakt. (Moet dat trouwens niet Bonneau Du Martray zijn, een domein dat wel bestaat?) De schatrijke beleggingsadviseur Carl Yvan Diehl, kortweg CYD, drinkt in Geeraerts nieuwe boek Geld die lekkere bourgogne met veel plezier in het gerenommeerde sterrenrestaurant Hof van Cleve. CYD wordt in de openingspagina's uitgebreid getypeerd als het schoolvoorbeeld van een narcist. Dat betekent: pakken van Armani en Versace uit Milaan, exclusieve, met de hand gemaakte schoenen, hemden uit een dure winkel op 5th Avenue in New York. Hij jogt op Adidas-1 gymschoenen met regelbare luchtdrukzolen, heeft een villa vol duur design in Schilde, neemt elke morgen veertien vitaminepillen en lepelt Mongoolse yoghurt van merriemelk. Hij houdt van mooie vrouwen en exclusieve bolides, heeft paarden en een dure kat en besprenkelt zich, uiteraard, met Egoïste van Chanel. In alles is CYD het tegendeel van zijn zakenpartner Johan Cornille, een dikke, ongezonde, gierige boekhouder. Diens afgedragen pakken zitten veel te ruim, hij is waarschijnlijk nog maagd en woont bij zijn moeder, die hem behandelt als een kind. Uitgerekend hij is er met een grote som geld vandoor.

De plot van Geld (in het boek consequent met een hoofdletter geschreven) is eenvoudig. Wanneer CYD achter de malversatie komt, reizen hij en Pearl, zijn vriendin, Johan Cornille achterna naar Texas. Vlugger dan verwacht wordt de zaak geregeld, CYD en zijn vriendin komen terug naar Schilde om tot het einde der dagen te genieten van het Geld en elkaars gezelschap.

Maar Pearl is niet echt het volgzame type. Daar komt nog bij dat ze de dochter is van een vroegere, intussen overleden minnares van CYD. Bovendien lijdt ze aan BPD, ,, Borderline Personality Disorder '', een slopende karakterstoornis.

Uitgebreid gaat Geeraerts in op het syndroom en somt een hele lijst met symptomen op: woede- en paniekaanvallen, extreem sarcasme, ongedurigheid, paranoia, het verlangen naar steeds grotere kicks, antisociaal gedrag, depressie, roekeloosheid en gebrek aan redelijkheid. Pearl heeft ook nog eens een geheime agenda, die te maken heeft met een commandant van het Speciale Interventie Eskadron, een elitekorps binnen de politie, die ze erg intiem kent.

Met het oeuvre dat Geeraerts de voorbije decennia heeft opgebouwd, hoeft hij niet meer te bewijzen dat hij kan schrijven of een boeiende plot kan uitwerken. Dat bleek nog in recente boeken als De PG of De ambassadeur . Helaas is Geld een stap achteruit. Het is een van de zwakste boeken die Geeraerts ooit schreef.

In de eerste plaats is het boek hoegenaamd niet spannend. Dat heeft niets met de vrij eenvoudige plot te maken, maar alles met de ongeinspireerde manier waarop Geeraerts die uitwerkt. Wellicht ging zijn echte interesse uit naar de personages en hun interactie. Maar ook die personages blijven oninteressant. De twee mannelijke hoofdrollen zijn in alles elkaars tegengestelden en Geeraerts heeft hen uitvergroot tot karikaturen van rijk en ijdel (CYD) en gierig en wereldvreemd (Cornille).

Misschien heeft hij, vooral in het portret van CYD, de welgestelde snobs onder ons op de korrel willen nemen. Dat blijkt echter amper uit het boek. Geeraerts gaat maar wat graag mee in het zinnelijke genot dat CYD beleeft aan exclusieve auto's, lekker eten, designspullen, dure horloges en die jonge, knappe minnares. De erotische scènes tussen CYD en Pearl zouden moeten stomen, maar ze pruttelen veeleer. Hun complexe relatie - de ex-minnares van de een is de overleden moeder van de ander - wordt op geen enkel moment op subtiele wijze uitgewerkt. CYD is een schoothondje in Pearls nabijheid en Pearl raakt met elke grilligheid weg omdat ze nu eenmaal aan BPD lijdt. Wat een schril contrast met het prachtige portret van de hoofdfiguur in De ambassadeur .

Geld is eendimensionele, kleurloze en ongenuanceerde roman.

DE AUTEUR

Jef Geeraerts (1930) schreef een groot oeuvre bij elkaar dat vooral bestaat uit autobiografische romans (de Gangreen -cyclus) en spannende boeken (de politieromans rond Vincke en Verstuyft). De verfilming van De Zaak Alzheimer , zijn beste thriller, was een groot succes.

Hide text

Jef Geeraerts verkondigde ooit dat de lezing van een sterke thriller in wezen niet langer mag duren dan het bekijken van een spannende thriller. Een doortastend lezer hoeft inderdaad niet langer dan enkele uren om door Geeraerts' nieuwste thriller te geraken, maar de vraag is of hij zijn tijd wel besteed heeft. Een flinke dosis merknamen van wijnen tot en met snelle exclusieve automerken zitten in dit boek verwerkt, en hoewel dit mogelijk inherent is aan het wereldje van 'glitter & glamour' dat in Geld wordt opgevoerd, het gaat ook vlug vervelen. Beschrijvingen van gymschoenen met regelbare luchtdrukzolen, en beschouwingen over dure wijn die je veeleer in een wijnatlas zou verwachten, zetten een domper op de spanning, die om te beginnen al mondjesmaat aanwezig is.

Carl Yvan Diehl (CYD), een actieve vijftiger die fortuin maakte als beleggingsadviseur, is met rust en kan zich voortaan geheel wijden aan vrouwelijk schoon en snelle wagens. De dag dat hij Pearl, de beeldschone dochter van zijn gewezen vriendin, ontvangt in zijn riante villa in een buitenwijk van Schilde nabij Antwerpen, wordt hij tevens twee miljoen dollar lichter gemaakt door zijn boekhouder. Via een gsm-nummer verneemt CYD dat de handige afzetter ergens in Dallas, Texas verblijft en samen met zijn wispelturige schone zet hij de achtervolging in. Het beproefde stramien van de 'rijke-oude-man-en-de-verleidelijke-jonge-vrouw' wordt tot in het treurige opgevoerd met veel gehijg en gesteun, maar wat een satirische wending had kunnen opleveren -- nl. het feit dat Pearl lijdt aan BPD (Borderline Personality Disorder) -- wordt slechts aangewend om het verhaal onnodig complex te maken. Geld is dan ook een vlotte roman, die de hand verraad van een gedegen vakman, die deze keer wel te ongeïnspireerd tewerk is gegaan. [Staf Schoeters] Hide text

Carl Yvan Diehl, kortweg CYD genaamd, is een hedonistische rentenier die zijn geld heeft verdiend als beleggingsadviseur. Hij heeft een bijzondere zwak voor vrouwen (of een ongekende behoefte aan seks). Plotseling wordt hij bezocht door Pearl, de dochter van een vroegere vriendin, en er ontstaat een heftige intieme relatie. Helaas gaat op dezelfde dag zijn partner er met zijn geld vandoor, maar dankzij de vindingrijke Pearl kan CYD hem opsporen en gaan ze hem achterna. Het loopt iets anders dan verwacht, wat te maken heeft met het feit dat Pearl aan een persoonlijkheidsstoornis (borderline) lijdt. Ook terug in België ervaart CYD wat dit werkelijk betekent. Ondanks de vaardigheid waarmee de schrijver zijn verhaal en personages neerzet, is dit helaas een mindere Geeraerts. Wat node gemist wordt, is de maatschappelijke geëngageerdheid en dientengevolge de verontwaardiging die van iedere nieuwe Geeraerts een gebeurtenis maakte. Hier hebben we een middelmatig, weinig overtuigend verhaal met een overdaad aan gedetailleerd beschreven seks en te weinig spanning. Vrij kleine druk. Hide text