'Als ik verdwijn, zal niemand me missen.' Het zijn de eenzamen over wie Gerard ­Donovan zich buigt, de onzichtbaren. In zijn roman ­Julius Winsome uit 2006 (in het Nederlands heruitgegeven als Winter in Maine) leeft een man in afzondering in de bossen van Maine, met enkel zijn hond en boeken als metgezellen. Wanneer jagers zijn domein binnendringen en per ongeluk zijn hond doden, slaan de stoppen door bij de man. Zijn huis is zijn alles en zo is het ook voor de vertelster in De diefstal van Albert, een roman die nog niet in het Engels is verschenen. Maar een huis bezit ze niet. Ze heeft haar Austin ingericht als een woonplek met gordijnen voor de raampjes en foto's aan het plafond. Alles doet ze om het ­Albert, de baby die ze heeft gestolen in een badplaats aan de Engelse kust, comfortabel te maken.

De oorspronkelijke titel, A place for Albert, klinkt minder dramatisch en ligt meer in de geest van het boek, dat uiteindelijk gaat over je plek vinden in de wereld. De uitgeverij presenteert de nieuwe Donovan te veel als een thriller. Hoewel de schrijver zeker aandacht heeft voor tempo en spanning gaat het hem toch meer om de gedachten van de vrouw, om het water, het zout en de zeewind.

Het verhaal speelt in 1938. Donovan laat dit zien met een minimum aan rekwisieten, zo gaan de strandgangers gekleed in tweed. Meer interesse heeft de Ierse auteur voor het tijdloze en het onveranderlijke, voor de natuur die haar gang gaat en zich niets aantrekt van de besognes van de mens. Een oceaanwind kan een schip aan flarden scheuren, herfststormen laten het uitzicht 'verschrompelen tot een steenworp'. De natuur is heer en meester, heeft alles goed geregeld. Dat is ook de reden, zo meent de verteller, waarom baby's appelwangen hebben. Ze zijn fragiel en weten iedereen te charmeren met hun lach.

Babyhandboek

We komen weinig te weten over de vrouw die de baby meeneemt. Ze heeft grondig vooronderzoek gedaan, alle sluipwegen bij de kust verkend. Ze is alleen, niemand zit op haar te wachten. Ze heeft wat geld dat geleidelijk opraakt. Ze is niet geschikt om zich te verloven, zegt ze. Heeft ze familie? We weten het niet. Ze is niet jong meer.

De vrouw heeft een handboek over baby's bij zodat ze weet waaraan ze zich kan verwachten. Alleen, baby's zijn geen machines waarvan de onderdelen voorspelbaar opereren. De vrouw heeft het onderschat, de baby huilt, zeurt.

Donovan laat een vreemd, nerveus licht schijnen op moeder-kindrelaties. Het levert een beklemmend boek op dat vooral naar het einde toe ook droevig wordt.

Je leest deze auteur om zijn taal die lyrisch is, met een veelvoud aan beelden en vergelijkingen. De huid van de baby ruikt naar 'poederige honing'. Over de nacht schrijft Donovan dat die 'zich rond de koplampen sloot en ze vilde tot op het bot'. We lezen miniatuurbeschrijvingen om in te lijsten, een van een oude bioscoop, een van de herfst aan een verlopen kustplaats.

In Julius Winsome gaat de hoofdpersoon steeds minder vaak de klok lezen. Ook de vrouw in deze roman 'leefde een winter lang zonder klokken en miste de tijd geen moment'. Deze personages hebben zich losgeweekt van het reguliere leven, ze houden zich op aan de rand van de dingen, zijn in elk opzicht buitenstaanders. Die positie maakt hun geesten tot boeiende plekken om te verkennen, hoe bar en eenzaam het er ook is.

Vertaald door Marion Op den Camp, Nieuw Amsterdam, 143 blz., 18,99 €. Oorspronkelijke titel: 'A place for Albert'.

Hide text

Wie laat nu zijn kinderwagen onbewaakt achter op een kermis? Haast zonder het te willen neemt een vrouw het handvat vast en duwt de wagen voor zich uit. En de wielen blijven rollen, en de feestende massa maalt er niet om. Op de achtergrond giert een rollercoaster, de lucht is doordrenkt met de geur van suikerspin en vanille-ijs. Ze heeft lang op dit moment gewacht, de vrouw, zich goed voorbereid, de kuststadjes en de ontsnappingsroutes verkend, luiers en bananen gekocht, een opvoedingsboek gelezen. Maar nu het zover is, nu ze een vreemde baby op haar achterbank legt terwijl op het strand de eerste paniek uitbreekt, kan ze het nauwelijks geloven: eindelijk heeft ze haar eigen kind. Behoedzaam doolt ze met haar ingebakerde prooi langs de kust van Engeland. Wat nu?

Het is een klein, teer verhaal dat Gerard Donovan vertelt en daarbij leunt hij vooral op zijn stijlvaste zinnen en de akelige logica die kinderroof vergoelijkt: ‘Baby’s verdwijnen. Dat is altijd al zo geweest.’ Dat soort puntige alinea’s doet je huiveren – of hoe griezelig talige precisie kan zijn.

***

Nieuw Amsterdam (oorspronkelijke titel: A Place for Albert), 144 blz., € 18,99.

Hide text

Aangrijpende roman over de ontvoering van een baby in het jaar 1938. In een pretpark aan de Engelse kust steelt een vrouw een baby die even alleen is gelaten in zijn kinderwagen. In haar Austin Ruby reist zij een paar weken met het jongetje rond, van de ene naar de andere badplaats. Het verhaal begint als een thriller: je voelt de pijn van de ouders, de schrik van het kind. Het vertelperspectief ligt bij de vrouw. Zij schrijft op wat er in haar omgaat, hoe de baby op haar reageert. Haar taalgebruik is vreemd, vaak wondermooi; met authentieke metaforen omschrijft zij haar gevoelens en overwegingen. Je raakt geïntrigeerd door de vraag hoe de vrouw tot de ontvoering is gekomen. Gerard Donovan (1959) heeft wat dat betreft knap werk geleverd. Weliswaar geeft de vrouw zich in eigen bewoordingen bloot, maar de taal is van Donovan: het is zijn karakterstudie. Subtiel weeft Donovan een plot in het verhaal, waardoor een overtuigend portret ontstaat van een vrouw die in het verleden een trauma heeft opgelopen. Dat heeft catastrofale gevolgen. En dat is universeel herkenbaar. De Ierse schrijver woont en werkt in New York. Drie sterren in VN's Detective & Thrillergids 2017. Hide text