Volgens de Maori zijn kehua de familiegeesten die geen rust vinden en de levenden blijven achtervolgen. Fay Weldon is een grote naam in feministisch literatuurland, en de verwevenheid van het realistische en het magische is een interessant terrein met veel mogelijkheden. Maar Kehua! is een tegenvaller van formaat.
Nochtans zijn de ingrediënten voor een goed boek aanwezig. Er zitten genoeg intellectualistische en literaire hoogstandjes in de tekst om de lezer te overtuigen dat Weldon ruim ervaring heeft met het schrijven van romans, het neerzetten van plot en achtergrond, en het spelen met het concept van de roman zelf. Naast de disfunctionele familie waar het in dit boek over gaat, voert de auteur ook zichzelf op in de ik-vorm, als schrijfster die aan de roman bezig is die we lezen. Ze voorziet de personages van commentaar, ze beschrijft het souterrain waar ze werkt en dat, hoe toevallig, net als in het boek een thuis biedt aan nogal wat rusteloze geesten verbonden aan het oude huis waar ze nu woont. Het klinkt op het eerste gezicht allemaal boeiend, maar het werkt voornamelijk op de zenuwen.
Om te beginnen is de alwetende verteller op elk moment bijzonder opdringerig aanwezig. De personages worden van buitenaf beschreven, hun gemoedsgesteldheid en hun drijfveren tot in detail uitgepluisd. Het lijkt wel psychologische dissectie, en de lezer kan zich nooit identificeren met wie dan ook. Nu heeft Weldon eerder al laten vallen dat de roman in wezen een construct is en dat daarover ook kleur bekend moet worden tegenover de lezer. Het is met andere woorden niet de bedoeling van de auteur om een universum te creëren waarin de lezer kan geloven. Ze loopt daarentegen openlijk te koop met haar personages als bedachte figuren en haar roman als een schrijfproces. Een voorbeeld (op een plaats waar de meeste romans na een stevige inleiding juist goed van start gaan): ‘Even een geheugensteuntje. Scarlet is onze heldin, Louis haar echtgenoot zonder boterbriefje, en Jackson haar minnaar. Ze is halverwege tussen echtgenoot en minnaar, maar hoewel we al op bladzijde 30 zijn, is ze nog steeds niet verder gekomen dan de keuken van haar grootmoeder […]. Zo’n roman is dit, ben ik bang.’
En zo’n roman blijft het jammer genoeg ook. De lezer wordt bij het handje genomen en krijgt driehonderd bladzijden lang de betweterige verteller als gids. Het zou bijzonder knap geweest zijn als Weldon enerzijds de lezer voortdurend had kunnen wijzen op het fictieve karakter van dit alles, maar hem tegelijk had kunnen laten meeleven met de personages. Het eerste doet ze tot in den treure, het tweede totaal niet.
En dat is het tweede grote gebrek van dit boek: de personages over wie het in dit boek gaat. Grootmoeder Beverley, moeder Alice, dochters Cynara en Scarlet, en al hun respectieve echtgenoten, partners, bastaardkinderen en exen zijn eerder karikaturen dan mensen. De roman zegt het over familiegeheimen te willen hebben, maar de combinaties van moord, overspel, incest, abortus, onwettige kinderen en homoseksualiteit die Weldon in dit kleine groepje mensen propt, laten de lezer al snel afhaken. Het gaat allemaal veel te ver. Tegelijk zijn de meeste personages in hun woorden en handelingen zo oppervlakkig dat het nauwelijks te rijmen valt met zo veel loodzware problematiek. Ook het einde van het boek valt tegen. Wat een ontknoping zou moeten zijn waarbij de oude familietrauma’s eindelijk een plaats krijgen, is een verward en afgeraffeld kluwen van handelingen door personages die niet in staat zijn tot het tonen van enige emotie. Alleen de kehua zijn tevreden. In tegenstelling tot de lezer. [Kirstin Vanlierde] Hide text

De Brits/Nieuw-Zeelandse schrijfster (1931) publiceerde in haar lange carrière reeds een dertigtal veelgelezen romans. Een kehua is een geest van de Maori’s, de oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland. Kehua’s zijn niet gevaarlijk of boosaardig. Ze verschijnen om zichzelf nuttig te maken en op aarde een bemiddelende rol te spelen. In de familiegeschiedenis die Weldon hier vertelt, spelen de kehua’s een belangrijke rol. We volgen drie generaties vrouwen en hun familie, waarbij we zien hoe de patronen in hun leven zichzelf generatie op generatie herhalen. Weldon is bijzonder sterk in het tekenen van de karakters van sterke en onafhankelijke vrouwen en dit boek is hierop geen uitzondering. Bijzonder is dat, parallel aan de verhaallijn, de auteur expliciet aanwezig is in het boek. In de eerste plaats heeft de schrijfster zelf een beschouwende rol in de roman als katalysator die de geesten opvangt. Verder geeft het personage van de auteur voortdurend commentaar op het schrijverschap en op de perikelen van het schrijfproces. Een bijzonder boek voor de vele liefhebbers van Fay Weldon. Kleine druk. Hide text