De Noorse Karin Fossum is vooral bekend van haar misdaadromans met inspecteur Konrad Sejer in de hoofdrol. Af en toe verlaat Fossum echter het thrillerpad om zich te wagen aan een psychologische roman. Zo kwam in 2006 Gestrand (Anthos/Manteau) op de Nederlandstalige markt, en nu is er dus Het huis der dwazen, waarin Fossum de lezer een blik gunt in de hoofden van de patiënten die in de psychiatrische instelling Het Baken verblijven.

Hoofdpersonage van het boek is de 24-jarige Hajna, die zo levensmoe is dat ze dwars door een etalageruit loopt. Dat levert haar niet alleen 160 hechtingen op, maar ook een plaatsje op de gesloten afdeling van Het Baken. Haar diagnose luidt "neurotische depressie mogelijk op weg naar een borderline", en ze wordt door de medische staf geen minuut uit het oog verloren, ook al omdat ze weigert te eten. Een aantal weken en vele pillen later wordt Hajna overgeplaatst naar de open afdeling van de instelling, waar de controle minder streng is en de omgang losser. In de open afdeling zit een heel spectrum aan psychische stoornissen bijeen: Formule gelooft dat er hersenweefsel lekt uit een gat in zijn hoofd, Morfie is verslaafd aan morfine, Stormcentrum is manisch-depressief, en Odin is een professor psychologie die rondloopt met zelfmoordneigingen. En dan zijn er ook nog Diefje, de Maagd Maria, Orkaan, Disco en Iejoor. Voor elk van haar medebewoners verzint Hajna een treffende bijnaam die de persoonlijkheid van de drager onderstreept. Dat doet ze ook voor de leden van de staf van Het Baken, die namen krijgen als Kandahar, Cato, Canvas, Vicarius, moeder, kokkie en Stetson, haar persoonlijke begeleider die altijd de gelijknamige cowboyhoed draagt. De bewoners hangen enorm aan elkaar en mogen af en toe een stapje in de wereld zetten, bv. naar het nabijgelegen wegrestaurant waar ze door hun gedrag de kassierster de stuipen op het lijf jagen. Hoewel de mentale toestand van Hajna zienderogen verbetert, gaat ze ook vaak praten met de dood, die volgens haar onder het meer in de tuin van Het Baken leeft.


Karin Fossum is erin geslaagd een aantal bijzonder geloofwaardige personages te creëren. Ze neemt de lezer haast letterlijk mee in het hoofd van Hajna en toont hoe iemand met psychische problemen de wereld ervaart. Fossum put daarvoor uit haar eigen verleden; ze heeft immers jarenlang in verschillende instellingen en ziekenhuizen gewerkt. Dat leverde haar een grote levenservaring en mensenkennis op, die uitermate van pas komt bij het schrijven van psychologische romans. Een minpuntje is wel dat het verhaal een beetje voortkabbelt. Hajna arriveert in het Baken op 16 maart 1978 (de dag waarop de Italiaanse politicus Aldo Moro wordt ontvoerd) en het verhaal stopt abrupt in mei 1979. Maar misschien is het wel een verwijzing naar de voortkabbelende levens van de bewoners van Het Baken zelf. Zij leiden immers een haast uitzichtloos bestaan terwijl de wereld buiten Het Baken gewoon voortdraait. Kortom, met Het huis der dwazen toont Fossum andermaal haar talent om haar personages psychologische diepgang mee te geven. [Karen Vandyck] Verberg tekst

Hajna (24) wordt opgenomen in een gerenommeerde psychiatrische inrichting in Oslo, na een wanhopige sprong door een etalageruit. Deze intrigerende roman (binnenkort ook verfilmd) vertelt merendeels in de ik-vorm over haar belevenissen en ontwikkeling gedurende het jaar van haar opname. De auteur plaatst dit in de jaren 1978/'79, waarin de Amerikaanse invloed in de psychiatrische therapieën merkbaar wordt. Door Hajna's ervaringen en haar opmerkelijke observatievermogen krijgt de lezer ook zicht op een keur aan mede-patiënten. De Noorse schrijfster (1954), die schrijft vanuit haar eigen verpleegkundige ervaring, geeft met veel inlevingsvermogen een warm beeld van wanhopige mensen, die het beste van hun leven proberen te maken. Ze heeft psychologisch inzicht en biedt een boeiende kijk op de context van plaats en tijd. Vanaf 1974 schrijft ze poëzie en verhalen. In 1995 werd haar debuutroman "Eva's oog" bekroond met de Glazen Sleutel voor de beste Scandinavische misdaadroman. Paperback, vrij kleine druk, volle bladspiegel. Verberg tekst