Jef Geeraerts schrijft op zijn 76ste voorlaatste boek 'Cro-Magnon'

In De Zwarte Vogel zal Geeraerts het over de dood hebben, want hij zegt: "Het gaat over de zwarte vogel die boven ons cirkelt, op onze schouder landt en fluistert: kom mee." Ondertussen werkt zijn vrouw Eleonore aan een boek over 's mans werk. "Over hoe mijn boeken ontstaan zijn, over documenten en brieven errond. Het is geen biografie over mij, maar over de omstandigheden waarin ik heb gewerkt."

In Cro-Magnon voert Jef Geeraerts het beroemde speurdersduo Vincke en Verstuyft nog eens op. Als ze samen hun paasvakantie in de provence doorbrengen, wordt in een nabijgelegen grot het onthoofde lichaam van een oncoloog gevonden. De Antwerpse commissarissen raken verwikkeld in het moordonderzoek dat naar de maffia van Marseille en internationale fraude in kankerbehandeling met stamcellen leidt. Als naar gewoonte heeft de auteur zich weer grondig laten voorlichten door Franse politiediensten en artsen. "Ik ga altijd uit van bestaande feiten", zegt hij daarover, "ik ben veeleer journalist dan schrijver."

Ook wordt de lezer weer om de oren geslagen met merknamen van gps-toestellen en voertuigen. "Ach", verontschuldigt hij zich haast, "ik ben een autofreak en geef graag zoveel mogelijk technische details."

Verfilming?

Zoals wel vaker in zijn boeken het geval is, volgen we in het eerste hoofdstuk de moordenaar tijdens de misdaad. "Ik hou niet van auteurs die hun lezers aan het lijntje houden, die dwaalsporen uitzetten en pas op de laatste pagina onthullen wie de dader is. Als je zo'n boek neerlegt, denk je altijd: hoe kan ik zo stom zijn geweest dat ik dat niet meteen doorhad? Het is niet omdat onmiddellijk duidelijk wordt wie de moord heeft gepleegd dat alle spanning zou verdwenen zijn. Daarna wordt heel de zaak uitgerafeld. En altijd blijft de vraag: zullen de schuldigen worden gestraft?"

Van alle Vincke en Verstuyft-boeken is De Zaak Alzheimer sinds de verfilming ervan wellicht het meest bekende. Afspraken rond een verfilming van Cro-Magnon zijn er nog lang niet, aldus Geeraerts.

De vraag waar hij de kracht haalt om op zijn 76ste weer met een nieuw boek uit te pakken, wuift hij weg met een boutade: "Ik denk dat ik goede genen heb en maak daar misbruik van."

Verberg tekst

Nieuwe speurdersroman van Jef Geeraerts

In zijn nieuwe misdaadroman voert Jef Geeraerts nog eenmaal zijn speurders Vincke & Verstuyft ten tonele, zo laat uitgever Prometheus weten. Is Cro-Magnon een waardig afscheid geworden van het Antwerpse politieduo?

Als misdaadschrijvers definitief afscheid nemen van hun personages moet je op je hoede zijn. Het gebeurt wel meer dat ze op een of andere, soms heel inventieve, manier herrijzen. Het beroemdste voorbeeld is Sherlock Holmes. Sir Arthur Conan Doyle was zijn held zo moe dat hij hem op 4 mei 1891 liet verdrinken in de watervallen van het Zwitserse Reichenbach. Het protest van de lezers was toen massaal, zodat Conan Doyle al een jaar later, zeer tegen zijn zin, op de beslissing moest terugkeren in zijn misschien wel bekendste roman The Hound of the Baskervilles. Voorzichtig dus als we zomaar geloven dat Vincke en Verstuyft definitief afscheid nemen. Te meer omdat Geeraerts (76) eerder al zoiets had aangekondigd. Precies dertien jaar geleden toen De Cu Chi case verscheen, liet hij weten nog uitsluitend literatuur met een grote L te zullen schrijven en vaarwel te zeggen aan de Vlaamse speurdersroman.

Precies in De Cu Chi case, de titel verwijst naar het tunnelcomplex nabij Saigon en speelt voor een stuk in Vietnam, leren we een gedesillusioneerde en vermoeide Vincke kennen die op eigen houtje naar het Verre Oosten trekt om de zaak van een sadistische Amerikaanse oorlogsmisdadiger te onderzoeken. Terug in België vindt hij maar weinig gehoor. Maar dat is alweer geschiedenis. Twee jaar geleden vonden we Eric Vincke terug, met pensioen in het zuiden van Frankrijk. Hij mag zijn vroegere collega Verstuyft nog even raad geven in Dossier K, het verhaal van een koele Albanese moordenaar die geen weerstand kan bieden aan tradities en krachten buiten zichzelf.

Cro-Magnon, de jongste politieroman van Jef Geeraerts, speelt helemaal in Frankrijk en begint als een thriller pur sang: "Donderdag 13 april 2006, 2.32 uur. Een donkerblauwe Renault Mégane coupé 2004 met kenteken 482BZ13 vertraagde en sloeg links af op de T van de D4 met de D943 van Gordes naar Apt in het departement Vaucluse. De smalle asfaltweg lag er verlaten bij. De maan hing als een zilveren forel aan de pikzwarte hemel vol sterren. Het was zacht en windstil. De weg liep tussen gemengd loofbos." Huurmoordenaar Bob Dufourcq, die twintig jaar geleden een speciale opleiding heeft gekregen bij het vreemdelingenlegioen, is midden in de nacht op weg naar zijn slachtoffer, een kluizenaar die ergens in de Provence in een grot leeft die je alleen via een touwladder kunt bereiken. Als gewezen legionair kent Dufourcq zijn job. Hij wurgt de kluizenaar in zijn slaap en onthoofdt hem vakkundig met een slagersmes. Het hoofd neemt hij mee. Wat later belt hij zijn opdrachtgever om te zeggen dat de klus geklaard is, maar dat hij het dubbele van het afgesproken bedrag eist. Zoiets moet verkeerd lopen, vooral als de hebzuchtige Dufourcq ook nog de ene domme vergissing na de andere begaat. Intussen zijn ook Vincke en Verstuyft op het toneel verschenen. Verstuyft komt in de villa van zijn gewezen collega een korte vakantie doorbrengen en hoort daar van de moord in de grot. Als een soort vriendendienst helpen beiden de plaatselijke commissaris bij het onderzoek. Dat schiet nauwelijks op omdat er helemaal geen motief voor de gruwelijke moord wordt gevonden. De brede, feitelijke, achtergrond van het verhaal is de zaak Werner Bezwoda, een Zuid-Afrikaanse wetenschapper die onderzoek deed naar borstkanker. Hij presenteerde opmerkelijk gunstige resultaten met zeer hoge doseringen chemotherapie en beenmergtransplantatie om het eigen beenmerg te herstellen. Later bleek dat de resultaten van het onderzoek vervalst waren, met mogelijk schadelijke gevolgen voor patiënten over de hele wereld. Bezwoda werd beschuldigd van wetenschappelijk wangedrag.

Geeraerts gebruikt die interessante achtergrond, maar heeft als thrillerschrijver uiteraard meer aandacht voor het verhaal. En dat draait uiteindelijk om wraak. De vermoorde kluizenaar is de oncoloog Bourdin, die door zijn Bezwodabehandeling verantwoordelijk was voor de dood van neurochirurg Buissacs vrouw. En als Buissac als opdrachtgever voor de moord in de problemen dreigt te geraken, mag hij rekenen op de dankbaarheid van een hoge magistraat. Wat ik verklap is geen 'spoiler', want de lezer is het onderzoek meestal een paar stappen voor.

Cro-Magnon bevat alle gebruikelijke thema's van Geeraerts: liefde, dood, corruptie bij het gerecht, vitalisme, woede, verontwaardiging, erotiek, paarden, gastronomie, wapens... En Geeraerts toont zich opnieuw een begenadigd reisschrijver als hij het over de natuur van de Provence heeft. Maar bovenal krijgen we hier een bijzonder genuanceerd portret van de vriendschap tussen twee mannen. Merkwaardig genoeg zijn dat niet de twee Belgische speurders, wel neurochirurg Buissac en magistraat Rancoeur. Twee oudere, nostalgische heren die zich niet al te veel zorgen maken om gerechtelijke procedures als het om 'amicitia' gaat waar iedereen beter van wordt.

Vincke & Verstuyft? Ze staan erbij en kijken ernaar. Hun strijd blijkt gestreden. Het is een begrijpelijk, maar somber afscheid. Ondanks de geneugten van de Midi.

Verberg tekst

De eerste zin in Cro-Magnon is vintage Jef Geeraerts, dus met een overvloed aan details. ,,Donderdag 13 april 2006, 2.32 uur. Een donkerblauwe Renault Mégane met kenteken 482 BZ 13 vertraagde en sloeg links af op de T van de D4 met de D943 van Gordes naar Apt in het departement Vaucluse.'' Geeraerts neemt uitgebreid de tijd om de tocht te beschrijven die de man in de Mégane maakt. Hij blijkt op weg te zijn naar het grottencomplex Baume des Peyrarts. Ergens in die grotten woont een zonderling die door de man niet alleen vermoord, maar ook op een klinische manier onthoofd wordt.

De moordenaar neemt het hoofd mee, en ook een medisch tijdschrift waarin een artikel staat over de behandeling van borstkanker. De auteur van de studie is een Zuid-Afrikaanse oncoloog die Werner Bezwoda heet. Een kleine zoektocht op het internet leert dat Bezwoda echt bestaat en een revolutionaire methode heeft bedacht om borstkanker aan te pakken. Intussen is gebleken dat hij zijn onderzoeksresultaten deels vervalst heeft.

De onthoofde man in de grot is niet Bezwoda, maar een Franse oncoloog die de methodes van Bezwoda toepaste bij zijn patiënten. Jef Geeraerts heeft zich verdiept in deze zeer courante vorm van kanker, die één op negen vrouwen treft. Achteraan in het boek zit een bijlage waarin Geeraerts op een wetenschappelijke manier beschrijft hoever het staat met het onderzoek naar remedies tegen borstkanker.

Op dezelfde dag van de moord arriveert commissaris Freddy Verstuyft in de Vaucluse. Hij zal de paasvakantie doorbrengen bij zijn ex-collega en boezemvriend Eric Vincke die daar sinds zijn pensionering in een villa woont. Zij zullen bij het onderzoek naar de moord betrokken worden door de plaatselijke commissaris Louis Blanc, die een vriend van Vincke is geworden. Veel heeft hun bijdrage niet om het lijf. Af en toe komt Blanc langs en onder het nuttigen van een pastis of een glas whisky wordt de zaak besproken.

Dat is meteen een van de zwaktes van het boek. Vincke en Verstuyft lopen wat doelloos rond in het verhaal. Bladzijden vult Geeraerts met discussies over allerlei maatschappelijke, politieke en zelfs wetenschappelijke zaken. De oerknal, gravitatiegolven en ook ,,de biochemische samenstelling van de hersenen in verband met het menselijk gedrag'' komen aan bod. In een ander gesprek praten ze over Frankrijk en de gecontesteerde CPE (Contrat Première Embauche), een wet die toelaat dat werkgevers werknemers jonger dan 26 binnen de twee jaar zonder reden kunnen ontslaan. De wet was de oorzaak van de hevige rellen in Franse steden in maart 2006. Blanc heeft het niet begrepen op eerste minister De Villepin en verklaart de vroegere president Mitterrand, die hij een universele geest noemt, bijna heilig. ,,Hij [ Mitterrand - jv ] had meer cultuur in zijn kleine vinger dan Chirac en de Villepin in hun hele lijf.''

Even later mag Verstuyft een boekje opendoen over België. Volgt een lange monoloog alsof Blanc nog nooit van ons koninkrijk gehoord heeft. ,,Het is een piepklein landje met een bevolking als die van Parijs, maar met vijfenzeventig ministers, vier regeringen, drieduizend kabinetsleden en een koningshuis waarvan de leden het land kapitalen kosten, katholiek zijn als de beesten en fokken als konijnen.'' Waarna alle recente schandalen in een lange maar lauwe opsomming de revue passeren, van de Dutroux-affaire over het gokschandaal in het voetbal tot het feit dat het brandalarm in de Nationale Bibliotheek niet werkt. Gekanker, kortom, en weinig geïnspireerd. Vincke en Verstuyft worden moe.

De plot van Cro-Magnon is eenvoudig en degelijk. Er zijn weinig dramatische wendingen en echt spannend wordt het nooit. Wat er met het afgesneden hoofd gebeurt, is behoorlijk ziekelijk en wordt sterk beschreven. Spijtig is dat de diverse personages amper uit de verf komen. Vooral Vincke en Verstuyft blijven kleurloos en geven het verhaal amper meerwaarde. Geeraerts had een sterkere thriller geschreven als hij zijn Vlaamse speurders niet had opgetrommeld en hen rustig had laten genieten van hun pastis of whisky.

Verberg tekst

Het kan tellen als publiekslokker, de vermelding op het omslag van de nieuwe Geeraerts: 'De terugkeer van Vincke en Verstuyft'. Eric Vincke heeft zich teruggetrokken in Zuid-Frankrijk om daar te genieten van zon, zee en een luilekkerleventje dat vooral wordt ingekleurd met de nodige drank en spijs. Zijn vroegere kompaan Freddy Verstuyft komt hem er geregeld voor een korte vakantieperiode gezelschap houden. Dat herinneringen worden opgehaald en af en toe wordt teruggegrepen naar vroegere exploten, die Geeraerts in eerder verschenen romans heeft verteld, ligt voor de hand. Maar er is meer: de lokale commissaris van de Police Judiciaire Louis Blanc doet af en toe een beroep op hun medewerking als er weer eens een louche zaak opgelost dient te worden. En die is er in Cro-Magnon: in een verlaten grot, alleen te bereiken met een touwladder, wordt het onthoofde lijk gevonden van een prof in de neurologie, die voor de behandeling van borstkankergevallen teruggegrepen had naar de zware chemotherapiebehandeling die door een frauderende Zuid-Afrikaanse collega van hem werd gepropageerd. Met de dood van de prof komt een verhaal op gang dat de klassieke Geeraerts-ingrediënten bevat, met wraakneming als hoofdmotief. Vincke en Verstuyft blijven, ondanks de ronkende vermelding op het omslag, in wezen van aan de zijlijn toekijken en treden slechts in beperkte mate handelend op. Voor Geeraerts biedt hun wederoptreden wel de mogelijkheid om af en toe flink van leer te trekken tegen politieke toestanden in Frankrijk (o.m. Chirac krijgt het zwaar te verduren) en in België. Vincke en Verstuyft moeten zo nodig weer eens duidelijk maken wat er fout loopt in dat 'piepkleine landje' met zijn teveel aan ministers en zijn tekort aan daadkracht wanneer het erom gaat de problemen echt aan te pakken. Met zijn gekende aandacht voor details legt Geeraerts de voortgang van het onderzoek naar de moord bloot, tot en met de doofpotoperatie die eraan te pas komt. Cro-Magnon mist m.i. de gedrevenheid van de vroegere Vincke-en-Verstuyft-romans, maar biedt dankzij het vakmanschap van Geeraerts een stevige brok ontspannende lectuur. [Jooris Van Hulle] Verberg tekst

Ex-commissaris Eric Vincke, bekend uit eerdere romans, woont na zijn pensionering in de Provence. Zijn vriend, commissaris Verstuyft van de Antwerpse politie komt bij hem op bezoek. Er is zojuist een gruwelijke moord gepleegd: in een grot is het onthoofde lijk gevonden van een teruggetrokken levende oncoloog. Commissaris Louis Blanc, een goede vriend van Vincke en Verstuyft wordt met het onderzoek belast. Het blijkt dat de kluizenaar-oncoloog in het verleden betrokken was bij een omstreden therapie tegen borstkanker. De dader van de moord wordt gezocht in de omgeving van overleden ex-patiënten. Als steeds biedt een roman van Geeraerts een verrassing: op welk terrein heeft hij zich nu weer begeven. Zijn misdaadromans hebben altijd betrekking op maatschappelijke misstanden, zoals nu het exploiteren van de hoop van ten dode opgeschreven patiënten. Een goed gedocumenteerd en met veel humor en vaart geschreven verhaal. In een bijlage worden aspecten van borstkanker en van behandeling met stamcellen besproken. Enige kennis van het Frans komt de lezer wel van pas. Paperback, kleine druk. Verberg tekst