De gulheid van de zeemeermin

De gulheid van de zeemeermin
Besprekingen
Versleten herinneringen
Verhalen. Vorig jaar overleed de Amerikaanse cultauteur Denis Johnson. Zopas verschenen zijn laatste verhalen in De gulheid van de zeemeermin. Voer voor de fans.
Denis Johnson (1949-2017) had een schare aan idolate fans onder schrijvers. Zadie Smith noemde hem zelfs 'de ware meester'. Bij lezers is Johnson minder bekend, al wist hij met de roman Treindromen een groot publiek te bereiken. Nu verschijnt een collectie met nagelaten verhalen.
Het is opvallend dat de vijf verhalen een ik-verteller hebben, een prater met een heel uitgesproken stem. Die verteller springt van de hak op de tak, zo lijkt het, neemt omwegen, last kleine verhalen in het grote geheel in. De gulheid van de zeemeermin is een bundel die om een inspanning van de lezer vraagt.
Het titelverhaal is een voltreffer. Bill Whitman heeft een matig succesvolle carrière als reclamefilmmaker. Hij overdenkt markante momenten in zijn leven, zoals die keer dat een man een duur kunstwerk in het vuur gooide. Whitman is gefascineerd door de momenten waarop we kansen grijpen of juist laten liggen. Dit verhaal is ingenieus gecomponeerd, al lijkt het op een associatieve ge…Lees verder
De tweede verhalenbundel van Denis Johnson ademt het besef van sterfelijkheid
De dood is dit keer nóg krachtiger aanwezig, de verhalen zijn pijnlijk levensecht.
De vijf verhalen in De gulheid van de zeemeermin van Denis Johnson ademen stuk voor stuk het besef van sterfelijkheid. Dat is niet verwonderlijk: de vorig jaar op 67-jarige leeftijd overleden Johnson schreef ze nadat bij hem leverkanker was geconstateerd. De verhalen vormen een tableau van de thema's, motieven en personages die hem zijn hele schrijversleven na aan het hart hebben gelegen.
Johnson beschouwde zichzelf ten diepste als een christelijk schrijver: veel van zijn personages belanden door eigen toedoen in de goot, en proberen daar vervolgens aan te ontstijgen. Transcendentie, zuivering, verlossing bereiken via lijden - dat is Johnsons thematiek. Maar het blijft bij menselijk streven. De glorie Gods is telkens te hoog gegrepen.
Hoewel Johnson twintig boeken schreef, is De gulheid van de zeemeermin pas zijn tweede verhalenbundel. Zijn eerste, Jezus' zoon (1992), verwierf in de loop der jaren een bijna mythische reputatie. Hij schetste hierin de wederwaardigheden…Lees verder
Spookschrijver
Zonder morbide te worden tackelt Denis Johnson in zijn postuum uitgegeven verhalenbundel de dood. Zijn eigen overlijden was een groot verlies voor de Amerikaanse literatuur, zo blijkt nog maar eens uit deze schitterende collectie.
Een schrijver zit aan de toog van een diner spek met eieren te eten. Hij tobt over zijn slabakkende carrière en zijn mislukte huwelijken, en bespiedt via de barspiegel een vrouw achter hem. Ze lijkt verdacht veel op een oude vriendin – Nan, de vrouw van Robert – en in een opwelling besluit de schrijver Nan op te bellen. Gewoon, een praatje slaan. Na het korte gesprek is zijn honger voorbij: die ochtend is Robert doodgevallen en Nan was in alle staten. Daarna moet de schrijver aan een periode uit zijn studententijd denken, toen hij met een kapotte knie opgenomen werd in het ziekenhuis en het hem een goed idee leek om voor de operatie lsd te pakken. Even later schiet hem Darcy te binnen, zijn oude schrijverskompaan die gek werd op een ranch in Texas, een gekte die veroorzaakt werd door breinkanker. Daarna gingen nog heel wat mensen dood, maar de schrijver vooralsnog niet.
Triomf over het graf is een typisch verhaal voor Denis Johnson: schijnbaar willekeurig …Lees verder
De lezer zoekt mee
De vorig jaar overleden Denis Johnson is meer dan een cultschrijver. Zijn korte verhalen schuren en schrijnen.
Van sommige schrijvers wil je direct alles lezen na kennismaking met hun werk. Mij overkwam het met Denis Johnson, na lezing van zijn roman 'De lachende monsters' uit 2015, waarna ik meteen doorging met 'Treindromen'(novelle) en 'Jezus' zoon' (verhalen). Hoewel Johnsons oeuvre niet zeer omvangrijk is ben ik nog niet verder gekomen, maar de wil is gebleven en het voornemen teruggekeerd na het lezen van zijn postuum verschenen verhalenbundel 'De gulheid van de zeemeermin'.
De Amerikaan Denis Johnson is een schrijver van het soort waar andere, veel beroemdere schrijvers zoals Jonathan Franzen en Philip Roth lovende woorden over spreken. Veel lof, weinig lezers, dan word je al snel een cultschrijver. Dat is doodzonde in het geval van Johnson, want de eerste pagina's van het titelverhaal van 'De gulheid van de zeemeermin' behoren met gemak tot het beste wat ik ooit las. Het liefst nam ik ze hier integraal op. En als dat overdreven klinkt: dat is dus precies wat Johnsons proza op …Lees verder
-
Denis Johnson
-
Peter Bergsma