In feite is Neem bijvoorbeeld graniet een heruitgave van een boekje dat eerder (in een meer bescheiden vormgeving) verscheen bij uitgeverij Vrijdag. Het is, zeker voor liefhebbers en voor bibliotheken, essentiële informatie die in dit boek maar met veel moeite terug te vinden is. Dat neemt niet weg dat het goed is dat dit initiatief opnieuw een ruim (ruimer) lezerspubliek kan vinden. David van Reybrouck en Peter Vermeersch namen, als vertegenwoordigers van het ‘Brussels Dichterscollectief’, het initiatief om een alternatieve Europese grondwet te laten schrijven door een groot aantal dichters uit alle regio’s van de Europese Unie. Het literatuurhuis Passa Porta hielp mee bij de organisatie van het plan. Het resultaat is even ambitieus als merkwaardig. Uiteindelijk werden niet minder dan 52 dichters bereid gevonden om ieder gedeelten van de Europese grondwet poëtisch te vertalen. Dat het om een uitdrukkelijk collectief project gaat, blijkt uit het feit dat de afzonderlijke onderdelen niet worden toegeschreven aan een specifieke auteur. Dat uiteindelijk dichters bij uitstek individuele stemmen vormen, is echter al even vanzelfsprekend: het werk is opgesteld in tal van uiteenlopende talen (telkens met een Nederlandse vertaling) en al evenveel stijlen, die men via de inhoudstafel toch weer duidelijk kan identificeren. Die lappendeken levert echter een intrigerend geheel op. Aan de ene kant bevat de bundel, behalve duidelijk gelegenheidswerk, ook een aantal onmiskenbaar sterke fragmenten (of gaat het om gedichten?). Vooral de buitenlandse dichters leveren een opmerkelijke staalkaart af van hun kunnen, de Vlaamse delegatie blijft nogal beperkt tot de incrowd. Aan de andere kant wordt bij herlezing de samenhang van het geheel almaar duidelijker en overtuigender. De dichters blijven bij de rubrieken en de artikelen van de klassieke Europese grondwet, maar verlenen daaraan eigen accenten. Vaak gaat het om vrij beschouwende en soms belerende gedichten die het moeten hebben van de verwoorde gedachten, maar op diverse plaatsen is er ruimte voor herinneringen en meer persoonlijke impressies. In die zin gaat het om een boeiende verzameling van wat leeft in de Europese literaturen (en in de diverse taaltradities, met ook speciale aandacht voor minderheidstalen); de traditionele globaliserende mainstreamretoriek wordt zo vervangen door een geheel eigen en bevreemdend geluid. Tegelijk echter staat ook de inhoud bij de meeste dichters centraal. Op een ogenblik waarop dat niet langer vanzelfsprekend is, breken zij uit de cocon van hun lyriek en nemen ze duidelijke standpunten in over mensen, geschiedenis en politiek. In die zin verwijst de titel naar het schrijven en het creëren, literatuur als een monument, maar ook naar de hardheid van literatuur. Dat hardleerse verleent aan dit boek een blijvende actualiteit. [Dirk De Geest] Verberg tekst

De Europese grondwet in verzen? Jawel, mede als een reactie op het al jaren durende Unie-gestuntel besloten wetenschappers/schrijvers David van Reybrouck en Peter Vermeersch tot een poëtisch alternatief. Met steun van 52 dichters uit de betrokken landen en zelfs uit bijv. Algerije en India (maar allen wonend in de EU) stelden zij een caleidoscopisch overzicht samen van wat de deelnemers in versvorm aan mogelijkheden zien. Uit onze contreien zijn er bijdragen van o.a. Gerrit Komrij, Geert van Istendael en Tsjêbbe Hettinga. De tekst is weergegeven in de originele taal en in Nederlandse vertaling en richt zich naar indelingstitels als Preambule, De grondwet, Beginselen, Europese hymne en Slotbepaling. De lezer die wil zien wie nu precies wat geschreven heeft, moet soms flink puzzelen maar dat mag de pret niet drukken. Een zekere verwarring hoort nu eenmaal bij het superverbond, niet het minst qua taal. Het boek is een kwalitatief wisselend maar toch steeds weer prikkelend resultaat geworden. Verberg tekst