Ham

Het zit de elfjarige Jon Whitcroft niet mee. Zijn vader stierf toen hij vier jaar was en zijn moeder heeft een nieuwe vriend, een ongeschoren tandarts. Jon noemt hem steevast de Baardaap en verklaarde hem de oorlog zodra hij een arm om zijn moeders schouder sloeg. Zijn jongere zusjes zijn echter dol op Baardaap en Jon krijgt van hen geen hulp bij zijn pestplannetjes. Integendeel, al snel is hij zelf de ongewenste man in huis en stuurt zijn moeder hem naar een kostschool in Salisbury. Jon belandt er vol wraakgevoelens op een kamertje bij Stu en Angus, in het huis van zijn 'vervangouders' Alma en Edward Popplewell. Salisbury ademt geschiedenis uit en als Jon niet zo boos was op zijn moeder, zou hij het er best naar zijn zin hebben gehad. Tot hij de eerste nacht uit zijn raam kijkt, in de ogen van vier bleke ruiters: ridder Stourton en zijn knechten. Het zijn geesten uit een ver verleden en ze blijken wraak te willen nemen op… Jon. De jongen weet niet wat er precies aan de hand is, maar hij is doodsbang. Gelukkig krijgt hij hulp van de oude Zelda, een geestenkenner, en haar kleindochter Ella. Ondanks het feit dat Ella een meisje is, kan Jon het meteen met haar vinden. Samen ontdekken ze dat er heel wat geesten rondspoken in de oude kostschool en de kathedraal, die pas eeuwige rust zullen vinden als ze hun zaken op aarde hebben afgerond. Om Stourton te bestrijden, roepen Ella en Jon de hulp in van Willem Langbaard, een ridder die lang geleden zijn hart verloor en nu ronddwaalt om zijn schuld af te lossen en hopelijk zijn hart terug te vinden. Maar of die Langbaard nu zelf zo betrouwbaar is…
De Duitse Cornelia Funke probeert in Ridder zonder hart opnieuw subtiel een paar straffe verhalen uit de geschiedenis te verwerken en het mysterieuze Salisbury vormt daarvoor het perfecte decor. Soms worden de achtergronden van de verschillende figuren een beetje chaotisch, maar de lezer vindt de rode draad altijd terug. Om de achtergrond nog wat te verstevigen, worden op het eind termen als ‘megaliet’ en ‘schildknaap’ helder uitgelegd. Helaas merk je dat pas als je het hele verhaal gelezen hebt. Lezers met een hart voor ridder- en spookverhalen zullen zich meteen kunnen inleven in de jonge Jon, die zoals de meeste van Funkes personages best stoer, maar ook gevoelig is (de verteller kan het niet laten daar grappig en sarcastisch commentaar op te geven tussen haakjes). Jon is met andere woorden de klassieke antiheld, die valt voor een mooi, dapper en grappig meisje. Het is wel jammer dat Funke ervoor koos om de hele historie te laten vertellen door de oudere Jon. Die keuze voor een flashback creëert niet alleen een afstand tussen de lezer en het hoofdpersonage, maar maakt het ook allemaal heel wat minder spannend. En je verwacht toch dat een spookverhaal op zijn minst meeslepend is. 
[Tine Poesen] Verberg tekst

De moeder van Jon heeft een nieuwe vriend. Jon (11, ik-figuur) vindt het maar niets dat hij niet meer de man in huis is en noemt zijn stiefvader consequent ‘de Baardaap’. Als hij het te bont maakt, wordt hij naar een kostschool gestuurd in het oude stadje Salisbury. Daar wordt hij al snel bedreigd door vijf enge geesten van middeleeuwse ruiters die hem willen vermoorden. Maar niemand gelooft hem. Tot hij Ella ontmoet, de kleindochter van een heks. Zou zij weten hoe je het kunt opnemen tegen geesten? De manier waarop de griezelige geesten beschreven worden, brengt ze bijna tot leven. Jon vertelt het verhaal acht jaar later, met af en toe vooruitwijzingen die nieuwsgierig maken en de spanning er goed in houden. Het taalgebruik is literair en niet altijd eenvoudig, met goed lopende dialogen. Het commentaar dat Jon zijdelings geeft op zijn stiefvader is heel grappig. Zijn jaloezie blijkt daar duidelijk uit. De vriendschap tussen Jon en Ella ontwikkelt herkenbaar. Jon vindt het eerst maar niks dat ze een meisje is, maar later gaan ze voor elkaar door het vuur. Met vrij korte getitelde hoofdstukken en een rustige bladspiegel. Donkere, geheimzinnige omslagillustratie. Griezeliger en voor een iets ouder publiek dan de serie 'De spokenjagers' van dezelfde auteur. Vanaf ca. 10 jaar. Verberg tekst

'Ridder zonder hart' is een (ont)spannend spookverhaal van de Duitse jeugdauteur Cornelia Funke. In Salisbury, waar de elfjarige Jon tegen zijn zin op kostschool wordt gestuurd, blijken de spoken welig te tieren. Jon wordt aanvankelijk verteerd door heimwee, maar hij krijgt geen tijd om zich in zijn verdriet te wentelen. Reeds op zijn tweede kostschooldag wordt hij belaagd door een groepje moorddadige geesten. Deze koesteren blijkbaar een eeuwenoude wrok tegen alle afstammelingen van de Hartgills, en laat dat nu net de familienaam zijn van Jons moeder. Gelukkig wordt Jon in zijn strijd tegen de volhardende schimmen bijgestaan door zijn klasgenootje Ella en vooral door haar oma die een echte geestenkenner is. Dankzij hen komt Jon in contact met de ridder zonder hart, nog een rusteloze geest, maar wel een zonder kwade bedoelingen.
Het verhaal is bijzonder onderhoudend en grappig geschreven en focust niet enkel op de spokenjacht. Op een terloopse en ontwapenende manier legt Jon, die als ik-verteller zelf het woord neemt, zijn diepere gevoelens bloot. Op p. 57 bijvoorbeeld ontmoet Jon voor de eerste keer de ridder zonder hart wat hem de volgende bedenking ontlokt:‘Hij zag er zo prachtig uit. Precies zoals de ridders van wie ik droomde […] met een zwaard dat onoverwinnelijk maakte en een harnas dat beschermde tegen alles wat een kind van zes angst aanjaagt: grotere kinderen, valse honden, onweer in de nacht en de vraag van je kleine zusje wanneer je vader nu eindelijk terugkomt.
De elfjarige Jon blijft zijn overleden vader missen. Hij heeft het er vooral moeilijk mee dat zijn moeder een nieuwe vriend heeft, een ongeschoren tandarts dan nog wel. In Jons ogen is ‘de baardaap’ zoals hij hem noemt, verantwoordelijk voor zijn ‘verbanning’ naar de kostschool. Wat Jon betreft, zal het nooit goed komen tussen hem en de baardaap, maar dat zal in de loop van het verhaal toch verrassend anders uitdraaien.
'Ridder zonder hart' is een veelzijdig boek: spanning, avontuur, magie, verlies, heimwee, vriendschap en misschien zelfs een vleugje verliefdheid, het komt allemaal aan bod op een entertainende manier. Voor kinderen vanaf tien jaar die houden van humor en avontuur.
Verberg tekst