Ham

Sommige prentenboeken wil je al niet meer wegleggen nog voor je ze opengeslagen hebt. De koning nodigt je uit is er zo eentje: een nieuwe verzamelbundel met vier eerder afzonderlijk verschenen dierenfabels geschreven en geïllustreerd door Annemarie van Haeringen. De hartelijke titel wordt gevisualiseerd door de eenvoudige, maar o zo warme omslagillustratie: tegen een dieprode achtergrond wacht een vrolijke, speelse olifant met op zijn rug en slurf de andere hoofdpersonages om samen in het boek te stappen. De prikkelende wisselwerking tussen woord en beeld, met eenvoud, warmte en geborgenheid als gemene delers, vormt meteen de kracht van dit boek.
De vier dierenverhalen combineren elementen uit bestaande fabels en sprookjes met originele wendingen en accenten. De eerste fabel, 'De koning bakt een huis', biedt een hartverwarmende verklaring van hoe de schildpad aan zijn schild komt. Koning Olifant, diep beledigd omdat Blootpad niet naar zijn verjaardagsfeest komt uit angst zijn huis te verlaten, bakt een schild van klei voor het bedeesde dier. Zo kan Blootpad, die vanaf dan Schildpad genoemd wordt, gaan waar hij wil zonder zich bloot te voelen.
In 'Op hoge poten' vertelt van Haeringen waarom er zoveel reigers in de stad wonen. Na gemene pesterijen van Krokodil en Hyena hapt een aardige, hongerige reiger dankbaar toe wanneer een vriendelijke visser in de stad hem zomaar vissen toegooit. 'De Notenkraker' is dan weer een bewerking van Aesopos' 'De krekel en de mier'. Na een zomer gezellig spelen begint Eekhoorn ijverig noten te verzamelen, terwijl Aap vrolijk verder speelt. Eenmaal het winter is, steelt die laatste Eekhoorns voorraad en vreet hij zich zo vol dat hij niet meer door de deur kan. Eekhoorn is echter minder hardvochtig dan Aesopos' Mier: hij zet Aap op een strikt dieet en zal de volgende winter bij Aap logeren om Aaps stelen te voorkomen. Schildpad uit 'Onder water, boven water' is dan weer minder vergevingsgezind. Hij wreekt zich op de egoïstische, vraatzuchtige Spin door hem een koekje van eigen deeg te bakken.
Hoe hard en gemeen de dieren soms ook kunnen zijn, nergens wordt de sfeer grimmig of vijandig. In deze fabels met veiligheid en vriendschap als hoogste goed bewaakt Van Haeringen nauwgezet een sfeer van geborgenheid. Slotzinnen als 'Schildpad vond het heerlijk om uit te gaan, terwijl hij toch veilig thuis was!' en 'Liever een dikke vriend dan een dikke buik' illustreren dit. Bovendien domineert in elk verhaal de warme toon. Zelfs wanneer ze de egoïstische Spin op de vingers tikt, blijft Van Haeringen mild en bespeuren we haast een tikje medelijden: 'Arme Spin... Hij steeg op en dreef steeds verder van al het lekkers af. Schildpad lachte smakelijk en begon te eten. Ja Spin: wie slechts kruimels zaait, zal geen taarten oogsten!'
Ook Van Haeringens zin voor humor en haar heldere, pure schrijfstijl dragen tot een dergelijke sfeer bij. In de korte, eenvoudige zinnen staat elk woord precies waar het hoort. Met ontroerende namen als Blootpad, originele beeldspraak als 'Het hele huis was vol met Aap en gejammer' en klankrijke regels neigt haar taalgebruik soms naar het poëtische: 'Hij sloeg zijn vleugels uit en vloog. / Reiger vloog. / Uren, dagen, nachten.'
Eenzelfde puurheid en geborgenheid vinden we ook in de illustraties terug, die het verhaal ondersteunen. Net zoals er geen woord te veel staat in de tekst, is geen pennentrek overbodig in de losjes met aquarel ingekleurde tekeningen. Indrukwekkend hoe virtuoos Van Haeringen haar zwarte kroontjespen beheerst: telkens opnieuw geeft ze emoties zoals woede, verlegenheid, verdriet, ongeloof of ontgoocheling met slechts enkele subtiele lijnen zo herkenbaar vorm.
Let wel, eenvoudig betekent niet dat de illustraties braaf of saai zouden zijn. Daarvoor experimenteert Van Haeringen immers te veel. Haar kleurenpalet is rijk geschakeerd en vertoont interessante combinaties. Net zoals in andere boeken, zoals Waarom waarom (De Leeswelp 2009, p. 207), speelt van Haeringen ook hier met de kracht van het suggestieve: enkele zwarte lijnen tegen een groen-geel-gevlekte achtergrond voor een oerwoud in bloei, twee lange strepen blauw en een streepje bruin voor een rivier of een wirwar van bruine, groene en blauwe vegen en vlekken voor een vruchtbare rivieroever. De composities zijn al even expressief: nu eens is een tafereel als een schilderijtje ingekaderd, dan weer neemt de illustratie de hele (soms: dubbele) bladspiegel in en af en toe staat een figuur bloot tegen een egale achtergrond afgebeeld, wat extra emotie aan het geheel toevoegt. De spontane lijnvoering, vloeiende dynamiek en in elkaar overlopende lijnen en vlekken blazen de composities soms een zekere explosiviteit in. Bovendien zorgen talrijke grappige elementen, zoals een fietsende garnaal, een vis met een sjaal of een kikker met een kroontje en steeds (soms zelfs in verschillende verhalen) terugkerende details zoals een theepot en een trommel of vrolijke slakken ervoor dat je niet zo gauw uitgekeken raakt op de prenten.
De koning nodigt je uit is een meesterlijk boek waarmee Annemarie van Haeringen opnieuw haar veelzijdigheid bewijst. Een onmisbare bron van warmte en geborgenheid tijdens natte herfstdagen en gure winteravonden. [Marit Trioen] Verberg tekst

Bundel met vier dierenverhalen die eerder verschenen in afzonderlijke prentenboekuitgaven; de bundeling verscheen ook onder de titel 'Blootpad & Co.' (2000). In het eerste verhaal durft Blootpad zijn huis niet uit totdat Olifant een schild van klei voor hem bakt. In het tweede wordt het voor Reiger steeds moeilijker om aan vis te komen en omdat andere dieren onaardig voor hem zijn, trekt hij naar de stad waar hij een behulpzame visser ontmoet. In de derde vertelling gaat de vriendschap tussen Aap en Eekhoorn bijna stuk omdat Aap een dief blijkt. In het laatste avontuur wil Spin Schildpad niets aanbieden van zijn maaltijd, maar Schildpad pakt Spin terug. De nare streken die de dieren elkaar leveren zijn op fabels gebaseerd; humor speelt een belangrijke rol. De prachtige, sfeerrijke aquarellen zijn vol vaart neergezet. De samenhang tussen woord en beeld is groot en het kleurgebruik sterk. Heerlijke verhalen voor kinderen vanaf ca. 4 jaar.

In deze bundel worden vier dierenverhalen van Annemarie van Haeringen gebundeld: ‘De Koning bakt een huis’, ‘Op hoge poten’, ‘De notenkraker’ en ‘Onder water, boven water’. Het boek verscheen voor het eerst in 2000 onder de titel 'Blootpad & Co'. Elk verhaal verscheen eerder als een afzonderlijk prentenboek. In het eerste verhaal maken we kennis met Blootpad. Hij durft zijn huis niet uit, omdat hij zich zo bloot voelt. Hij verschijnt zelfs niet op het verjaardagsfeestje van de Koning. Die is zo boos, dat hij naar Blootpad trekt en om uitleg vraagt. De Koning, een olifant, begrijpt het probleem van Blootpad en besluit hem te helpen. Hij gaat aan de slag met klei en bakt zijn creatie in de oven van Blootpad. Als het eindelijk klaar is, is Blootpad erg blij. Nu is hij niet meer Blootpad, maar Schildpad! In ‘Op hoge poten’ zien we hoe Reiger het beu is om altijd te moeten vluchten en honger te lijden. Hij vlucht naar de stad waar hij zich prima voelt. In ‘De Notenkraker’ staat de vriendschap tussen Aap en Eekhoorn centraal. Die vriendschap wankelt even, maar Eekhoorn kan de vriendschap en zijn vriend redden. Tenslotte is er ‘Onder water, boven water’. In dit avontuur wil Spin zijn maaltijd niet delen met Schildpad. Hij verzint allerlei smoesjes en zet Schildpad erg voor schut. Schildpad laat het hier niet bij en zet het Spin op zijn eigen, grappige manier betaald. Moraal van het verhaal: wie slechts kruimels zaait, zal geen taarten oogsten! Deze verhalen zijn allemaal gebaseerd op fabels. Moraal ontbreekt dus niet. Elk verhaal bevat veel humor en afwisseling. De illustraties zijn heel knap uitgewerkt, vaak met grappige details die het geheel wat extra’s geven. Verhaal en illustraties vullen elkaar perfect aan. 'De koning nodigt je uit' is een geslaagde bundel die heruitgegeven werd in het thema Eten en Snoepen van de Kinderboekenweek 2009.

Verberg tekst